Những năm gần đây, nhiều hội bơi chải trên sông Như Nguyệt (sông Cầu) thường được tổ chức vào những dịp lễ hội truyền thống ở hai tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang. Sinh hoạt thể thao này đang nhận được sự quan tâm sôi nổi của người dân ở các xã ven sông. Trong đó nổi bật có thể kể đến hội bơi chải tổ chức dịp diễn ra Festival tỉnh Bắc Ninh, hay lễ hội bơi chải làng Mai, xã Mai Đình, huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang)...

Hội thi bơi chải làng Mai tổ chức bên bờ bắc sông Cầu, gồm ba xóm: Mai Thượng, Mai Trung, Thắng Lợi. Người già trong làng kể rằng, khi giặc Tống xâm lược nước ta, danh tướng Lý Thường Kiệt đã dựng lên chiến tuyến sông Như Nguyệt để ngăn chặn quân thù. Những ngày đó, dân làng thường xuyên dùng thuyền vận chuyển giúp đỡ quân Lý Thường Kiệt qua sông tạo thế bất ngờ đánh giặc, góp phần làm nên chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta năm 1077.

Ở vùng đất này, những cái tên như ngã ba sông Xà, gò Xác, nghè Ngũ Giáp đã trở thành địa danh lịch sử. Tại ngã ba Xà, điểm hội tụ giữa sông Cầu và sông Cà Lồ, tương truyền là nơi danh tướng Lý Thường Kiệt đọc bài thơ nổi tiếng "Nam quốc sơn hà" - bản Tuyên ngôn khẳng định chủ quyền của dân tộc Việt Nam.

Nhiều hội thi bơi chải khác trên sông Cầu cũng được người dân các xã ven sông Cầu tổ chức, tiêu biểu như hội thi bơi chải truyền thống tổ chức hằng năm ở huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, thu hút hàng trăm vận động viên tham dự. Huyện Yên Phong hiện có nhiều xã có đội bơi chải truyền thống như xã Tam Giang, Đông Tiến, Yên Trung, Dũng Liệt và Tam Đa. Đây cũng là một trong những địa phương có khởi nguồn gắn với chiến thắng giặc Tống trên phòng tuyến sông Như Nguyệt thế kỷ XI của dân tộc ta.

Người dân sôi nổi tham dự Hội thi bơi chải tại bến sông Như Nguyệt (sông Cầu), xã Tam Giang

Các đội bơi chải các xã Tam Giang, Đông Tiến, Yên Trung, Dũng Liệt và Tam Đa cũng là các địa phương đang tích cực tham gia vào hoạt động thể thao bơi chải hàng năm, tổ chức vào những dịp Xuân, các ngày hội cộng đồng, hay những dịp hội làng, kỷ niệm các danh nhân có công với đất nước, với làng xã…

Chia sẻ ý nghĩa của phong trào thi bơi chải trên sông Như Nguyệt, trong hội thi bơi chải mở rộng kỳ Festival năm 2023, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, đồng chí Lưu Văn Mùi, Phó Chủ tịch thường trực UBND huyện Yên Phong cho biết, hội thi bơi chải trên sông Như Nguyệt có ý nghĩa khơi dậy truyền thống văn hóa, thể thao của dân tộc và nhân dân Yên Phong cùng hướng về nguồn cội, tưởng nhớ công lao to lớn của người anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt, cùng quân dân nhà Lý đánh tan 30 vạn quân Tống xâm lược năm 1077 trên phòng tuyến sông Như Nguyệt, mở ra thời kỳ phát triển cường thịnh, rạng rỡ của quốc gia Đại Việt thế kỷ XI.

Hội thi bơi chải trên sông Cầu cho thấy những giá trị văn hóa tốt đẹp nơi đây đang tiếp tục được gìn giữ và phát huy, góp phần vào kho tàng văn hóa của dân tộc. Qua đó, giúp nâng cao tình đoàn kết gắn bó, đáp ứng nhu cầu thụ hưởng đời sống tinh thần của nhân dân, lưu giữ được nhiều nét bản sắc địa phương, nhất là ý nghĩa giáo dục truyền thống yêu quê hương, đất nước; góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và phát triển địa phương trong thời kỳ hội nhập quốc tế./.