Đình thần Gia Hòa 1 thờ anh hùng Nguyễn Trung Trực và các bậc tiền hiền đã có công khai làng lập ấp, cùng những chiến sĩ thời trước đã có công bảo vệ làng xã; Lễ hội Kỳ Yên từ lâu được xem là phần không thể thiếu trong nét văn hóa của người Việt, hàm chứa tín ngưỡng tâm linh đặc biệt, cầu cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an.

Theo ông Trần Văn Thơ, Trưởng Ban trị sự đình thần Nguyễn Trung Trực xã Gia Hòa 1 cho biết: Đình thần Gia Hòa 1 được xây dựng vào năm 1910 bằng cây lá đơn sơ. Đến năm 1925 được xây dựng lại khá khang trang theo kiến trúc cổ trên diện tích 800m2. Sau cách mạng Tháng Tám (1945), đình thờ thêm các anh hùng liệt sĩ, đến năm 1948, đình bị thực dân Pháp dùng bom, đạn phá hủy. Tuy nhiên nơi đây vẫn là địa thế chống giặc, cơ sở hoạt động cách mạng.

“Trải qua thời gian thăng trầm, đình bị xuống cấp nhiều, năm 1990, đình được sửa chữa xây dựng lại bằng tường gạch, cột bêtông. Đến năm 2019, đời sống kinh tế nhân dân trong vùng ngày càng phát triển và nhu cầu văn hóa tín ngưỡng tinh thần ngày một nâng cao; Ban tế tự và một số người dân trong vùng đứng ra vận động tiền, sửa chữa lại chánh điện nâng cấp nền lên cao và xây dựng lại võ ca là nơi dùng làm sân khấu tổ chức diễn tuồng, văn nghệ phục vụ người dân trong các dịp lễ hội. Với sự đóng góp của các mạnh thường quân, ngôi đình được xây dựng lại kiên cố, khang trang và ngôi đình đã được trao Bằng xếp hạng di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh cuối năm 2019” – ông Thơ nói.

Như đã thành thói quen, cứ đến ngày lễ Kỳ Yên, không ai nhắc, người ta tự khắc sẽ nhớ đến và quay về. Theo đó, trong mùa Kỳ Yên năm nay, đông đảo bà con trong và ngoài xã tập trung tại đây. Khi lễ hội bắt đầu, các vị cao niên đến với lễ Kỳ Yên để được thưởng thức bộ môn nghệ thuật cải lương. Còn những người trẻ hơn, đây là dịp để gặp gỡ bạn bè, nam thanh nữ tú có dịp để hẹn hò, vui chơi. Tất cả tạo nên không khí náo nức, nhộn nhịp của ngày hội làng quê. Chị Nguyễn Kim Phượng ở ấp Định Hòa, xã Gia Hòa 1 bộc bạch: “Vào mỗi dịp cúng đình, hầu hết bà con ở đây đến đông lắm, nhất là vào buổi tối, trước là để thắp nén hương để tỏ lòng thành kính, sau là xem hát”.

Ông Phạm Hồng Nguyễn, Phó Chủ tịch UBND xã Gia Hòa 1, Trưởng Ban quản lý di tích lịch sử văn hóa đình thần Nguyễn Trung Trực, xã Gia Hòa 1 cho biết: Về nghi thức cúng đình trong lễ Kỳ Yên gồm đầy đủ các lễ thức của cúng đình người Việt: Cúng Thần Nông như là sự nhớ ơn đất đai, ông thổ địa đã giúp họ làm ăn thuận lợi, mùa màng tươi tốt; lễ xây chầu diễn ra đúng theo các lễ. Sau phần thực hiện các nghi lễ cúng đình là phần biểu diễn nghệ thuật cải lương.

Trước chánh điện đình với bàn thờ Bác Hồ. (Ảnh Phương Nghi)

“Đình thần Gia Hòa 1 là nơi thờ cúng vị anh hùng dân tộc, cũng là nơi để bà con sinh hoạt văn hóa tinh thần. Đảng ủy, UBND xã quan tâm tạo điều kiện để ban trị sự đình hoạt động. Đồng thời, vận động mạnh thường quân và nhân dân đóng góp, trùng tu lại ngôi đình; thành lập và phân công hoạt động Ban quản lý di tích và Ban trị sự đình. Đẩy mạnh xã hội hóa trong công tác quản lý, bảo vệ, trùng tu, tôn tạo di tích; đa dạng hóa các loại hình tuyên truyền, giáo dục, nhất là trong thế hệ trẻ về di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh” – ông Nguyễn nói.

Năm nay, lễ Kỳ Yên rất đông người dân trong và ngoài xã đến Đình thần Gia Hòa 1 để thắp nén hương nhớ cội nguồn, thể hiện tấm lòng tôn kính, ngưỡng mộ công đức và tưởng nhớ vị anh hùng Nguyễn Trung Trực. Ở vùng quê hiền hòa, không khí trong lành, yên tĩnh, đình thần Gia Hòa 1 với giá trị kiến trúc nghệ thuật lưu giữ những dấu ấn thời gian, cùng các nghi thức cúng mang tín ngưỡng dân gian là điểm đến cho những người quan tâm, yêu thích giá trị văn hóa dân gian truyền thống./.