Bảo đảm quyền tiếp cận pháp luật, xây dựng NTM bền vững

Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới, cùng với đầu tư kết cấu hạ tầng, phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường và nâng cao đời sống người dân, việc bảo đảm quyền tiếp cận pháp luật được xác định là nội dung có ý nghĩa lâu dài, mang tính nền tảng.

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Cà Mau tổ chức Hội nghị truyền thông pháp luật về trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật tại xã Phan Ngọc Hiển.

Thực tiễn cho thấy, khi người dân được trang bị kiến thức pháp luật và có điều kiện tiếp cận các dịch vụ pháp lý cần thiết, việc thực hiện các tiêu chí NTM mới thực sự đi vào chiều sâu, bền vững và hiệu quả. Nhận thức rõ vai trò đó, những năm qua, tỉnh Cà Mau đã quan tâm triển khai nhiều giải pháp đưa pháp luật đến gần hơn với người dân, trong đó công tác trợ giúp pháp lý (TGPL) được xác định là công cụ quan trọng.

TGPL trực tiếp hỗ trợ người có công với cách mạng, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số và các nhóm yếu thế tiếp cận, thụ hưởng đầy đủ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, đồng thời góp phần bảo đảm thực hiện hiệu quả tiêu chí “Tiếp cận pháp luật” trong xây dựng NTM.

Thực hiện Kế hoạch số 07/KH-UBND của UBND tỉnh Cà Mau về triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM năm 2025 và Kế hoạch số 09/KH-STP của Sở Tư pháp, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Cà Mau đã ban hành Kế hoạch số 01/KH-TGPL về triển khai công tác truyền thông trợ giúp pháp lý theo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh.

Kế hoạch nhằm nâng cao trách nhiệm của ngành Tư pháp trong thực hiện tiêu chí “Tiếp cận pháp luật”; tăng cường thông tin, truyền thông để người dân hiểu, sử dụng hiệu quả dịch vụ TGPL miễn phí; đồng thời phát huy vai trò của TGPL trong xây dựng nông thôn mới.

Đáng chú ý, Kế hoạch số 01/KH-TGPL yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước với UBND cấp xã và các cơ quan, tổ chức liên quan, bảo đảm triển khai thống nhất, đúng đối tượng, tiết kiệm và hiệu quả.

Bám sát cơ sở, truyền thông thiết thực, hiệu quả

Ông Dương Chí Nguyện – Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Cà Mau trực tiếp về xã vùng sâu, vùng xa hỗ trợ người dân tiếp cận pháp luật.

Trên cơ sở kế hoạch đã ban hành, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Cà Mau chủ động xây dựng phương án tổ chức thực hiện phù hợp với điều kiện thực tế từng địa phương. Trước mỗi đợt truyền thông, Trung tâm phối hợp với UBND cấp xã khảo sát nhu cầu pháp lý của người dân, từ đó lựa chọn nội dung tuyên truyền sát với các vấn đề pháp luật thường phát sinh trong đời sống nông thôn.

Để bảo đảm tiến độ và chất lượng, Trung tâm phân công cụ thể các phòng chuyên môn phụ trách từng địa bàn xã, phường; xác định rõ trách nhiệm của từng đơn vị, cá nhân. Việc phân công được thể hiện chi tiết trong danh sách kèm theo kế hoạch, bao phủ hầu hết các xã, phường tham gia Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM năm 2025.

Cách làm này giúp khắc phục tình trạng triển khai dàn trải, thiếu trọng tâm; đồng thời tạo điều kiện để đội ngũ trợ giúp viên pháp lý bám sát cơ sở, nắm chắc đặc thù từng địa bàn, qua đó nâng cao hiệu quả công tác truyền thông.

Các buổi truyền thông tập trung vào những nội dung thiết thực, gắn chặt với đời sống hằng ngày của người dân nông thôn. Trọng tâm là giới thiệu quyền được trợ giúp pháp lý miễn phí; đối tượng, phạm vi, lĩnh vực, nguyên tắc, quyền và nghĩa vụ của người được trợ giúp pháp lý và người thực hiện trợ giúp pháp lý.

Bên cạnh đó, các quy định pháp luật về hình sự và các lĩnh vực dân sự thường phát sinh tranh chấp ở nông thôn như đất đai, thừa kế, hụi, vay – mượn tài sản, hôn nhân và gia đình, chính sách xã hội, khiếu nại, tố cáo… cũng được phổ biến cụ thể, dễ hiểu. Người dân được hướng dẫn trực tiếp cách thức yêu cầu trợ giúp pháp lý khi có nhu cầu.

Các buổi truyền thông còn dành thời gian trao đổi, đưa ra các tình huống thực tế để trợ giúp viên pháp lý và cán bộ UBND cấp xã trực tiếp giải đáp thắc mắc, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc pháp lý phát sinh tại cơ sở. Hình thức truyền thông được tổ chức linh hoạt, kết hợp tuyên truyền miệng với cấp phát tờ gấp pháp luật, giúp người dân dễ ghi nhớ và thuận tiện sử dụng.

Bà Nguyễn Thị Ba (ấp 4, xã Năm Căn) chia sẻ: “Những kiến thức và hướng dẫn tại các buổi tập huấn giúp cả cán bộ địa phương và người dân nắm chắc quy định pháp luật, hiểu rõ các bước, tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới, từ đó triển khai các hoạt động đồng bộ, hiệu quả hơn”.

Ông Trương Phú Lộc – Trưởng ấp Bỏ Hủ, xã Tam Giang cho biết: “Các buổi tập huấn không chỉ nâng cao nhận thức pháp lý cho cán bộ, mà còn giúp người dân tiếp cận pháp luật một cách dễ hiểu, gần gũi, từ đó chủ động thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình”.

Trợ giúp pháp lý – trụ cột của tiêu chí “Tiếp cận pháp luật”

Công tác truyền thông, trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật trên địa bàn tỉnh Cà Mau tiếp tục được đẩy mạnh, qua đó góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong cộng đồng dân cư.

Nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng và phối hợp chặt chẽ với chính quyền cơ sở, công tác truyền thông về trợ giúp pháp lý theo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh Cà Mau năm 2025 đã đạt nhiều kết quả tích cực.

Cụ thể, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Cà Mau đã tổ chức đủ 40/40 cuộc truyền thông theo kế hoạch, thu hút 1.612 lượt người dân tham dự, chủ yếu là người dân nông thôn, vùng sâu, vùng xa, người có hoàn cảnh khó khăn và các đối tượng thuộc diện được trợ giúp pháp lý. Đồng thời, Trung tâm đã cấp phát 13.967 tờ gấp pháp luật, góp phần mở rộng phạm vi tiếp cận thông tin pháp luật trong cộng đồng.

Thực tiễn triển khai khẳng định, trợ giúp pháp lý không chỉ là hoạt động hỗ trợ pháp luật đơn thuần, mà còn là yếu tố quan trọng trong thực hiện tiêu chí “Tiếp cận pháp luật”. Thông qua truyền thông, người dân được trang bị kiến thức pháp luật cơ bản, chủ động phòng ngừa tranh chấp, hạn chế vi phạm pháp luật do thiếu hiểu biết, qua đó tăng cường niềm tin vào chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Bên cạnh kết quả đạt được, nhu cầu được tư vấn, trợ giúp pháp lý trực tiếp của người dân, nhất là tại vùng sâu, vùng xa vẫn còn lớn; một bộ phận người dân còn tâm lý e ngại khi tiếp cận dịch vụ pháp lý. Điều này đặt ra yêu cầu tiếp tục đa dạng hóa hình thức truyền thông, tăng cường trợ giúp pháp lý lưu động, phù hợp hơn với điều kiện sinh hoạt và tâm lý của người dân nông thôn.

Ông Dương Chí Nguyện – Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Cà Mau nhấn mạnh: “Thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức truyền thông, tăng cường trợ giúp pháp lý, chú trọng các địa bàn vùng sâu, vùng xa, bảo đảm mọi người dân thuộc diện được trợ giúp pháp lý đều có cơ hội tiếp cận pháp luật kịp thời, thuận lợi, góp phần thực hiện hiệu quả tiêu chí ‘Tiếp cận pháp luật’ trong xây dựng nông thôn mới”.

Trong bức tranh tổng thể xây dựng nông thôn mới, trợ giúp pháp lý chính là “nền móng mềm” – âm thầm nhưng giữ vai trò quan trọng trong bảo đảm quyền con người, quyền công dân và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của nông thôn Cà Mau trong giai đoạn mới.