Trợ giúp pháp lý ở Lào Cai, nhịp cầu nhân ái đưa công lý đến với đồng bào vùng cao
Đăng lúc: 2025-12-01 08:09:30
|
Bởi: admin
|
Lượt xem: 16
|
Chuyên mục: Doanh nghiệp và khách hàng
Trợ giúp pháp lý là một trong những chính sách an sinh xã hội mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước, được thiết kế như thiết chế bảo đảm quyền tiếp cận công lý của mọi công dân, đặc biệt là nhóm yếu thế. Tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau” không chỉ thể hiện qua việc ban hành chính sách, mà còn thông qua cách các địa phương cụ thể hóa, triển khai và đưa chính sách vào đời sống. Trong số đó, tỉnh Lào Cai (một địa bàn miền núi, biên giới với đặc thù dân cư đa dân tộc) đang nổi lên như một điểm sáng khi kiên trì nỗ lực thu hẹp khoảng cách pháp lý giữa vùng cao và vùng thấp.
Bảo đảm quyền tiếp cận công lý cho người yếu thế
Lào Cai là nơi sinh sống của nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số như Mông, Dao, Tày, Nùng, Giáy, Hà Nhì, Sán Chay. Đây cũng là tỉnh còn tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo cao; nhiều vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nơi người dân hạn chế về điều kiện tiếp cận thông tin, trình độ dân trí cũng như khả năng tự bảo vệ quyền lợi pháp lý của mình. Trong bối cảnh đó, việc triển khai mạnh mẽ công tác trợ giúp pháp lý không chỉ là yêu cầu thực thi pháp luật, mà còn mang ý nghĩa thu hẹp bất bình đẳng pháp lý, tạo điều kiện để đồng bào tiếp cận pháp luật “một cách thuận lợi, đúng đắn và hiệu quả”.
Lào Cai là nơi sinh sống của nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số như Mông, Dao, Tày, Nùng, Giáy, Hà Nhì, Sán Chay. Đây cũng là tỉnh còn tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo cao; nhiều vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nơi người dân hạn chế về điều kiện tiếp cận thông tin, trình độ dân trí cũng như khả năng tự bảo vệ quyền lợi pháp lý của mình. Trong bối cảnh đó, việc triển khai mạnh mẽ công tác trợ giúp pháp lý không chỉ là yêu cầu thực thi pháp luật, mà còn mang ý nghĩa thu hẹp bất bình đẳng pháp lý, tạo điều kiện để đồng bào tiếp cận pháp luật “một cách thuận lợi, đúng đắn và hiệu quả”.
Trợ giúp pháp lý không chỉ là yêu cầu thực thi pháp luật, mà còn mang ý nghĩa thu hẹp bất bình đẳng pháp lý, tạo điều kiện để đồng bào tiếp cận pháp luật “một cách thuận lợi, đúng đắn và hiệu quả”.
Theo Luật Trợ giúp pháp lý, người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thuộc diện được hưởng trợ giúp pháp lý miễn phí. Vì vậy, đẩy mạnh hoạt động trợ giúp pháp lý tại Lào Cai chính là giải pháp bền vững để bảo đảm quyền của công dân, đồng thời tạo nền tảng pháp lý cho phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực miền núi.
Trong nhiều năm qua, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lào Cai cùng 5 chi nhánh trực thuộc đã đóng vai trò nòng cốt trong việc hỗ trợ người dân, đảm bảo trợ giúp pháp lý không rơi vào hình thức mà thực sự có chất lượng, chiều sâu và hiệu quả. Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã thực hiện 4.365 vụ việc, gồm 2.266 vụ tư vấn pháp luật, 2.094 vụ tham gia tố tụng (chiếm gần 48% tổng số vụ việc), 5 vụ đại diện ngoài tố tụng và 363 vụ việc đạt kết quả thành công, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.
Nhìn vào các con số ở cấp chi nhánh, có thể thấy rõ hiệu quả lan tỏa: Chi nhánh Trợ giúp pháp lý số 4 (địa bàn Bát Xát, Sa Pa) đã trợ giúp 88 trường hợp chỉ trong hai tháng gần đây, trong đó 72 trường hợp là người dân tộc thiểu số; Chi nhánh số 5 (Bảo Thắng, TP. Lào Cai cũ) hỗ trợ 17 trường hợp, chủ yếu liên quan đến hôn nhân - gia đình và hình sự.
Riêng tháng 7/2025, toàn hệ thống đã hỗ trợ 92 trường hợp (79 người là dân tộc thiểu số); tháng 8/2025, con số tăng mạnh lên 152 trường hợp, phản ánh nhu cầu ngày càng lớn và niềm tin gia tăng của người dân vào hệ thống trợ giúp pháp lý của tỉnh.
Những số liệu trên không chỉ thể hiện nỗ lực của đội ngũ trợ giúp pháp lý, mà còn cho thấy một thực tế quan trọng: khi được tiếp cận kịp thời, đúng cách, những công cụ pháp luật có thể trở thành chỗ dựa vững chắc giúp đồng bào dân tộc thiểu số bảo vệ quyền lợi của mình trong các tranh chấp dân sự, hôn nhân - gia đình, đất đai, hay trong các vụ án hình sự.
Khi pháp luật tìm đến thôn bản
Nhận thức rằng “hiểu pháp luật là bước đầu của công bằng”, Lào Cai đã đẩy mạnh truyền thông pháp luật, coi đây là giải pháp có ý nghĩa chiến lược. Từ năm 2021 đến nay, Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh và các chi nhánh đã phối hợp tổ chức 238 đợt truyền thông trực tiếp, tương đương 476 buổi tuyên truyền tại thôn, bản vùng sâu, vùng xa, thu hút hơn 15.000 lượt người tham dự.
Trong nhiều năm qua, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lào Cai cùng 5 chi nhánh trực thuộc đã đóng vai trò nòng cốt trong việc hỗ trợ người dân, đảm bảo trợ giúp pháp lý không rơi vào hình thức mà thực sự có chất lượng, chiều sâu và hiệu quả. Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã thực hiện 4.365 vụ việc, gồm 2.266 vụ tư vấn pháp luật, 2.094 vụ tham gia tố tụng (chiếm gần 48% tổng số vụ việc), 5 vụ đại diện ngoài tố tụng và 363 vụ việc đạt kết quả thành công, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.
Nhìn vào các con số ở cấp chi nhánh, có thể thấy rõ hiệu quả lan tỏa: Chi nhánh Trợ giúp pháp lý số 4 (địa bàn Bát Xát, Sa Pa) đã trợ giúp 88 trường hợp chỉ trong hai tháng gần đây, trong đó 72 trường hợp là người dân tộc thiểu số; Chi nhánh số 5 (Bảo Thắng, TP. Lào Cai cũ) hỗ trợ 17 trường hợp, chủ yếu liên quan đến hôn nhân - gia đình và hình sự.
Riêng tháng 7/2025, toàn hệ thống đã hỗ trợ 92 trường hợp (79 người là dân tộc thiểu số); tháng 8/2025, con số tăng mạnh lên 152 trường hợp, phản ánh nhu cầu ngày càng lớn và niềm tin gia tăng của người dân vào hệ thống trợ giúp pháp lý của tỉnh.
Những số liệu trên không chỉ thể hiện nỗ lực của đội ngũ trợ giúp pháp lý, mà còn cho thấy một thực tế quan trọng: khi được tiếp cận kịp thời, đúng cách, những công cụ pháp luật có thể trở thành chỗ dựa vững chắc giúp đồng bào dân tộc thiểu số bảo vệ quyền lợi của mình trong các tranh chấp dân sự, hôn nhân - gia đình, đất đai, hay trong các vụ án hình sự.
Khi pháp luật tìm đến thôn bản
Nhận thức rằng “hiểu pháp luật là bước đầu của công bằng”, Lào Cai đã đẩy mạnh truyền thông pháp luật, coi đây là giải pháp có ý nghĩa chiến lược. Từ năm 2021 đến nay, Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh và các chi nhánh đã phối hợp tổ chức 238 đợt truyền thông trực tiếp, tương đương 476 buổi tuyên truyền tại thôn, bản vùng sâu, vùng xa, thu hút hơn 15.000 lượt người tham dự.
Cán bộ Chi nhánh Trợ giúp pháp lý số 4 tiếp nhận, tư vấn cho đồng bào dân tộc thiểu số về trợ giúp pháp lý.
Nội dung truyền thông tập trung vào việc phổ biến Luật Trợ giúp pháp lý, quy định hình sự - dân sự, pháp luật về đất đai, hôn nhân - gia đình, đồng thời giải thích bằng ngôn ngữ giản dị, gắn với tình huống thực tế để người dân dễ hiểu, dễ nhớ và dễ áp dụng. Các buổi truyền thông luôn kết hợp hỏi - đáp trực tiếp, tiếp nhận yêu cầu trợ giúp tại chỗ, tạo điều kiện tối đa cho người dân được tiếp cận pháp luật mà không phải di chuyển xa hay tiến hành thủ tục phức tạp.
Một ví dụ gần đây cho thấy hiệu quả rõ rệt: Chi nhánh số 4 tổ chức buổi tuyên truyền tại xã Mường Bo (Sa Pa) với gần 80 người tham dự. Những tình huống đời sống như tranh chấp đất rẫy, vay mượn tài sản, thủ tục ly hôn hay xử lý bạo lực gia đình được phân tích cụ thể, nhận được sự hưởng ứng tích cực của cộng đồng. Không ít người dân đã đăng ký yêu cầu trợ giúp pháp lý ngay sau buổi truyền thông vì lần đầu tiên họ hiểu rằng quyền được trợ giúp pháp lý của mình là có thật, hợp pháp và miễn phí.
Song song với truyền thông, tỉnh Lào Cai cũng đặc biệt quan tâm đào tạo, bồi dưỡng lực lượng tuyên truyền viên. Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh đã tổ chức 17 hội nghị tập huấn điểm cho 359 học viên, bao gồm trưởng thôn, người có uy tín, cán bộ cơ sở - những “hạt nhân lan tỏa pháp luật” tại cộng đồng. Khi đội ngũ này được trang bị kỹ năng pháp lý và phương pháp truyền thông hiệu quả, pháp luật sẽ được phổ biến bằng chính tiếng nói của cộng đồng, qua đó tăng khả năng thuyết phục và đồng thuận xã hội.
Đáng chú ý, ngày 3/10/2025, Sở Tư pháp Lào Cai tổ chức Hội nghị tập huấn kỹ năng phối hợp thông tin về trợ giúp pháp lý trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và nhóm yếu thế” do Ngân hàng Thế giới tài trợ. Hội nghị tập trung vào kỹ năng tiếp nhận thông tin, phối hợp liên ngành, hỗ trợ nạn nhân yếu thế và kết nối người có nhu cầu với cơ quan trợ giúp pháp lý. Việc có sự tham gia của cán bộ công an, công chức, tổ chức đoàn thể cho thấy tỉnh đang mở rộng mạng lưới bảo vệ pháp lý, bảo đảm mọi trường hợp yếu thế đều được tiếp cận hỗ trợ kịp thời, đúng quy trình.
Xây dựng hệ thống trợ giúp pháp lý chuyên nghiệp, hiệu quả và bền vững
Công tác trợ giúp pháp lý tại Lào Cai thời gian qua cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ cả về quy mô hoạt động lẫn chất lượng dịch vụ. Đáng chú ý là việc tăng cường phối hợp liên ngành giữa tòa án, viện kiểm sát, công an, cơ quan điều tra và các tổ chức xã hội; ứng dụng công nghệ trong tiếp nhận và xử lý vụ việc; duy trì trực trợ giúp pháp lý tại tòa án, cơ quan điều tra để bảo đảm người dân có thể tiếp cận hỗ trợ ngay khi phát sinh nhu cầu.
Hệ thống trợ giúp pháp lý của tỉnh đang từng bước chuyên nghiệp hóa, từ việc chuẩn hóa quy trình xử lý vụ việc, nâng cao năng lực đội ngũ trợ giúp viên pháp lý đến việc mở rộng mạng lưới cộng tác viên tại các xã vùng sâu. Trong nhiều vụ việc tố tụng, sự tham gia kịp thời của trợ giúp viên pháp lý đã giúp người dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp, hạn chế oan sai, góp phần xây dựng nền tư pháp nhân văn, gần dân.
Kết quả rõ nhất không nằm ở số liệu, mà nằm ở sự thay đổi nhận thức pháp luật của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Nhiều người trước đây e ngại, thậm chí sợ liên quan đến pháp luật, nay đã chủ động tìm đến cơ quan chức năng để được tư vấn, hỗ trợ. Niềm tin pháp lý tăng lên đồng nghĩa với việc khả năng tự bảo vệ quyền lợi, tự giải quyết tranh chấp theo quy định pháp luật cũng được củng cố.
Trợ giúp pháp lý ở Lào Cai đang trở thành “nhịp cầu nhân ái” đưa pháp luật đến gần hơn với đời sống, giúp đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận công lý bình đẳng, văn minh. Với hướng đi đúng đắn, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của cộng đồng, Lào Cai đang chứng minh rằng công bằng pháp lý không chỉ là khái niệm mang tính lý luận, mà hoàn toàn có thể hiện diện trong từng thôn bản, từng gia đình, từng người dân, miễn là có quyết tâm đưa pháp luật đến đúng nơi, đúng người và đúng nhu cầu.
Một ví dụ gần đây cho thấy hiệu quả rõ rệt: Chi nhánh số 4 tổ chức buổi tuyên truyền tại xã Mường Bo (Sa Pa) với gần 80 người tham dự. Những tình huống đời sống như tranh chấp đất rẫy, vay mượn tài sản, thủ tục ly hôn hay xử lý bạo lực gia đình được phân tích cụ thể, nhận được sự hưởng ứng tích cực của cộng đồng. Không ít người dân đã đăng ký yêu cầu trợ giúp pháp lý ngay sau buổi truyền thông vì lần đầu tiên họ hiểu rằng quyền được trợ giúp pháp lý của mình là có thật, hợp pháp và miễn phí.
Song song với truyền thông, tỉnh Lào Cai cũng đặc biệt quan tâm đào tạo, bồi dưỡng lực lượng tuyên truyền viên. Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh đã tổ chức 17 hội nghị tập huấn điểm cho 359 học viên, bao gồm trưởng thôn, người có uy tín, cán bộ cơ sở - những “hạt nhân lan tỏa pháp luật” tại cộng đồng. Khi đội ngũ này được trang bị kỹ năng pháp lý và phương pháp truyền thông hiệu quả, pháp luật sẽ được phổ biến bằng chính tiếng nói của cộng đồng, qua đó tăng khả năng thuyết phục và đồng thuận xã hội.
Đáng chú ý, ngày 3/10/2025, Sở Tư pháp Lào Cai tổ chức Hội nghị tập huấn kỹ năng phối hợp thông tin về trợ giúp pháp lý trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường trợ giúp pháp lý cho người nghèo và nhóm yếu thế” do Ngân hàng Thế giới tài trợ. Hội nghị tập trung vào kỹ năng tiếp nhận thông tin, phối hợp liên ngành, hỗ trợ nạn nhân yếu thế và kết nối người có nhu cầu với cơ quan trợ giúp pháp lý. Việc có sự tham gia của cán bộ công an, công chức, tổ chức đoàn thể cho thấy tỉnh đang mở rộng mạng lưới bảo vệ pháp lý, bảo đảm mọi trường hợp yếu thế đều được tiếp cận hỗ trợ kịp thời, đúng quy trình.
Xây dựng hệ thống trợ giúp pháp lý chuyên nghiệp, hiệu quả và bền vững
Công tác trợ giúp pháp lý tại Lào Cai thời gian qua cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ cả về quy mô hoạt động lẫn chất lượng dịch vụ. Đáng chú ý là việc tăng cường phối hợp liên ngành giữa tòa án, viện kiểm sát, công an, cơ quan điều tra và các tổ chức xã hội; ứng dụng công nghệ trong tiếp nhận và xử lý vụ việc; duy trì trực trợ giúp pháp lý tại tòa án, cơ quan điều tra để bảo đảm người dân có thể tiếp cận hỗ trợ ngay khi phát sinh nhu cầu.
Hệ thống trợ giúp pháp lý của tỉnh đang từng bước chuyên nghiệp hóa, từ việc chuẩn hóa quy trình xử lý vụ việc, nâng cao năng lực đội ngũ trợ giúp viên pháp lý đến việc mở rộng mạng lưới cộng tác viên tại các xã vùng sâu. Trong nhiều vụ việc tố tụng, sự tham gia kịp thời của trợ giúp viên pháp lý đã giúp người dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp, hạn chế oan sai, góp phần xây dựng nền tư pháp nhân văn, gần dân.
Kết quả rõ nhất không nằm ở số liệu, mà nằm ở sự thay đổi nhận thức pháp luật của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Nhiều người trước đây e ngại, thậm chí sợ liên quan đến pháp luật, nay đã chủ động tìm đến cơ quan chức năng để được tư vấn, hỗ trợ. Niềm tin pháp lý tăng lên đồng nghĩa với việc khả năng tự bảo vệ quyền lợi, tự giải quyết tranh chấp theo quy định pháp luật cũng được củng cố.
Trợ giúp pháp lý ở Lào Cai đang trở thành “nhịp cầu nhân ái” đưa pháp luật đến gần hơn với đời sống, giúp đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận công lý bình đẳng, văn minh. Với hướng đi đúng đắn, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của cộng đồng, Lào Cai đang chứng minh rằng công bằng pháp lý không chỉ là khái niệm mang tính lý luận, mà hoàn toàn có thể hiện diện trong từng thôn bản, từng gia đình, từng người dân, miễn là có quyết tâm đưa pháp luật đến đúng nơi, đúng người và đúng nhu cầu.
