Vào mỗi dịp cuối năm, nhu cầu sử dụng pháo hoa cho các sự kiện lễ tết, cưới hỏi, khai trương tăng mạnh. Tuy nhiên, ranh giới giữa việc chung vui hợp pháp và vi phạm pháp luật là rất mong manh nếu người dân không hiểu rõ các quy định tại Nghị định 137/2020/NĐ-CP. Nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa pháo hoa được phép dùng và pháo hoa nổ vốn bị cấm sử dụng.

Giàn phun pháo hoa được Công ty TNHH một thành viên hóa chất 21 sản xuất . (Ảnh minh họa: z121.vn)

Theo Điều 3 Nghị định 137, pháo hoa là sản phẩm chỉ tạo ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc mà không gây ra tiếng nổ.

Nếu loại pháo bạn mua phát ra tiếng nổ đanh hoặc tiếng rít mạnh kèm theo nổ, đó là pháo hoa nổ. Việc sử dụng loại pháo này không đúng quy định có thể dẫn đến trách nhiệm hình sự.

Liên quan đến sự việc trên, PV Pháp luật + (Báo Pháp luật Việt Nam) đã có cuộc trao đổi với TS. Đỗ Thị Minh Phượng, Giảng viên Khoa Luật, Học viện Ngân hàng.

Theo chuyên gia, Nghị định 137/2020/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 11/1/2021 quy định pháo hoa là sản phẩm được chế tạo thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc nhưng không gây ra tiếng nổ.

Như vậy, pháo hoa mà cơ quan, tổ chức, cá nhân được phép sử dụng theo Điều 17 của Nghị định này là sản phẩm chứa thuốc pháo hoa, khi đốt chỉ gây hiệu ứng không gian và đặc biệt không gây tiếng nổ. Pháo hoa là mặt hàng kinh doanh có điều kiện và được kiểm soát cực kỳ nghiêm ngặt.

Về đối tượng kinh doanh, chỉ tổ chức và doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng mới được phép kinh doanh pháo hoa.

Các đơn vị này phải được cơ quan Công an cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự, đồng thời bảo đảm các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường.

TS. Đỗ Thị Minh Phượng thuộc Khoa Luật, Học viện Ngân hàng.

Hệ thống kho bãi, phương tiện vận chuyển và thiết bị phục vụ kinh doanh phải phù hợp quy chuẩn kỹ thuật. Người quản lý và nhân viên phục vụ bắt buộc phải được huấn luyện về kỹ thuật an toàn.

Chỉ những sản phẩm bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo quy định mới được phép đưa ra thị trường.

Đối với hoạt động xuất nhập khẩu, chỉ doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được phép nghiên cứu, sản xuất pháo hoa mới được thực hiện dưới sự cấp phép của Bộ Công an.

Hồ sơ đề nghị cấp phép phải nộp tại Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội và được xử lý trong thời hạn 05 ngày làm việc.

Trong quá trình quản lý, các đơn vị phải đảm bảo kho cất giữ có nội quy nghiêm ngặt, bố trí lực lượng bảo vệ canh gác 24/24 giờ.

Các khu vực này cần có biển báo, chỉ dẫn an toàn, niêm yết quy trình xuất nhập và có kế hoạch ứng cứu khẩn cấp hoặc phương án chữa cháy, cứu nạn cụ thể.

Các tổ chức, doanh nghiệp khi mua pháo hoa để kinh doanh phải có giấy phép mua và vận chuyển do cơ quan Công an cấp.

Giấy phép mua có thời hạn 30 ngày, trong khi giấy phép vận chuyển chỉ có thời hạn 07 ngày và có giá trị cho một lượt vận chuyển duy nhất.

Nghị định cũng quy định cụ thể 09 hành vi bị nghiêm cấm, bao gồm nghiên cứu, sản xuất, mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép pháo nổ và pháo hoa nổ.

Các hành vi lạm dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự xã hội hoặc trao đổi, tặng cho, cầm cố pháo hoa nổ đều bị xử lý nghiêm.

Cá nhân chỉ có thể tham gia bán hàng nếu là nhân viên tại các đại lý được Bộ Quốc phòng ủy quyền. Việc tự nhập hàng rồi mượn danh nghĩa công ty không có chức năng kinh doanh để bán là vi phạm pháp luật. Mọi giao dịch phải có hóa đơn, chứng từ ghi rõ thông tin người mua. (Ảnh minh họa: z121.vn)

Việc làm giả, sửa chữa các loại giấy phép về pháo hoặc cung cấp thông tin sai lệch về quản lý pháo cũng nằm trong danh mục cấm.

Người dân cần phân biệt rõ pháo nổ là sản phẩm gây ra tiếng nổ hoặc tiếng rít, còn pháo hoa nổ là loại gây ra tiếng nổ kèm hiệu ứng màu sắc để tránh vi phạm.

Về quyền sử dụng, cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các dịp lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương. Tuy nhiên, cá nhân không được phép tự ý đứng tên kinh doanh pháo hoa dưới mọi hình thức.

Cá nhân chỉ có thể tham gia bán hàng nếu là nhân viên tại các đại lý được Bộ Quốc phòng ủy quyền. Việc tự nhập hàng rồi mượn danh nghĩa công ty không có chức năng kinh doanh để bán là vi phạm pháp luật. Mọi giao dịch phải có hóa đơn, chứng từ ghi rõ thông tin người mua.

Đặc biệt, việc bán pháo hoa trên mạng xã hội như Facebook, TikTok, Zalo do cá nhân thực hiện đều là hành vi bất hợp pháp. Hành vi quảng cáo, chia sẻ thông tin giới thiệu hàng hóa cấm kinh doanh này có thể bị phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Tùy theo tính chất và mức độ vi phạm về số lượng hoặc giá trị hàng hóa, các đối tượng buôn bán, vận chuyển pháo trái phép có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng cấm hoặc tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm. Người dân nên chỉ mua pháo tại các đại lý chính thức để đảm bảo an toàn.