Một sáng Chủ nhật, như bao buổi sáng bình thường khác, tôi ngồi chung bàn cà phê với một nhóm anh em làm nghề môi giới bất động sản và môi giới thương mại.

Câu chuyện ban đầu chỉ là vài câu xã giao, chuyện thị trường trầm lắng, chuyện nắng mưa, chuyện cuộc sống mưu sinh.

Nhưng càng ngồi lâu, càng lắng nghe, tôi mới thấm thía một điều: đằng sau những bản hợp đồng bạc tỷ, đằng sau những cái bắt tay tưởng như rất “sòng phẳng” ấy là biết bao nỗi niềm cay đắng của những người đứng giữa – những người môi giới.

Họ không sở hữu đất, không trực tiếp mua bán hàng hóa, cũng không phải là người ký tên cuối cùng trên hợp đồng.

Thứ họ có, đôi khi chỉ là… chữ tín và mối quan hệ. Và chính vì vậy, khi chữ tín bị chối bỏ, họ gần như không còn gì để bấu víu.

Những bước chân lặng lẽ giữa hai bờ lợi ích làm môi giới không phải là nghề “ngồi mát ăn bát vàng” như nhiều người vẫn nghĩ.

Đó là những ngày chạy xe hàng chục, thậm chí hàng trăm cây số để xem đất, gặp khách. Là những buổi trưa nắng gắt đứng giữa bãi đất trống, những buổi tối gõ cửa từng doanh nghiệp, từng hộ dân, mong tìm được điểm chung cho hai bên mua – bán.

Là những cuộc điện thoại bị từ chối, những ánh mắt nghi ngờ, những câu nói lạnh lùng: “Để đó tôi suy nghĩ thêm”. Môi giới là người kết nối.

Họ ghép những mảnh ghép tưởng chừng không liên quan lại với nhau, làm cầu nối để dòng tiền, tài sản, cơ hội được lưu thông.

Ảnh minh hoạ.

Nhưng trớ trêu thay, chính họ lại là mắt xích dễ bị bỏ quên nhất khi mọi việc đã thành. Câu chuyện của người phụ nữ ở Long Khánh Trong câu chuyện sáng hôm ấy, tôi không thể quên được giọng kể nghẹn ngào của một người môi giới nữ mà tôi được nghe lại từ chính đồng nghiệp của chị.

Chị nhận môi giới một mảnh đất ở Long Khánh. Chủ đất là hai vợ chồng làm công chức nhà nước. Hai bên thỏa thuận bằng hợp đồng rất rõ ràng: nếu bán được đất, chị sẽ được hưởng 2% hoa hồng.

Chị đã bỏ không biết bao nhiêu công sức. Dẫn khách đi xem đất, giải thích pháp lý, kết nối, thuyết phục, tháo gỡ từng vướng mắc.

Cuối cùng, mảnh đất được bán với giá hơn 5 tỷ đồng – một con số không hề nhỏ. Ai cũng nghĩ chị sẽ được đền đáp xứng đáng cho công sức của mình.

Nhưng không. Khi giao dịch hoàn tất, người bán quay lưng. Không một đồng hoa hồng. Không một lời cảm ơn. Thậm chí, theo lời kể lại, chị còn bị đe dọa: “Làm gì được tao nào?” Hai chữ “làm gì được” như một nhát dao cắt phăng vào lòng người.

Chị im lặng. Không phải vì chị sai, mà vì chị sợ va chạm. Sợ đụng chạm đến những “vị” mà chị biết mình khó có thể đối đầu.

Và thế là, bao nhiêu mồ hôi, bao nhiêu ngày tháng lăn lộn, tất cả đổi lại… con số không tròn trĩnh. Khi hợp đồng chỉ tồn tại trong niềm tin Một câu chuyện khác, cũng đau lòng không kém, đến từ một người môi giới thương mại.

Anh là người kết nối hai công ty trong lĩnh vực thực phẩm gia súc – một bên bán hàng, một bên mua hàng. Hai bên đều hứa hẹn rất rõ ràng: khi hợp đồng thành công, anh sẽ được hưởng 1% giá trị giao dịch.

Anh làm đúng vai trò của mình: giới thiệu, sắp xếp gặp gỡ, thúc đẩy đàm phán. Khi hợp đồng được ký, hàng hóa được giao, dòng tiền bắt đầu chảy, anh tin rằng công sức của mình cuối cùng cũng được ghi nhận. Nhưng rồi, kịch bản quen thuộc lại lặp lại. Hai bên… im lặng.

Gọi điện không nghe máy. Nhắn tin không trả lời. Gửi văn bản, gửi “tâm thư” đề nghị trích phần trăm đúng như thỏa thuận thì chỉ nhận lại những cuộc gọi bị cúp ngang. Anh kể câu chuyện ấy với giọng buồn đến nao lòng.

Không oán trách, không lớn tiếng, chỉ là một nỗi hụt hẫng sâu thẳm. Bao nhiêu kỳ vọng, bao nhiêu công sức bỏ ra để hai bên tìm được nhau, cuối cùng anh bị “phủi tay” như chưa từng tồn tại.

Nghề môi giới – ranh giới mong manh giữa công bằng và thiệt thòi Điểm chung của những câu chuyện ấy là gì? Là sự thiếu ràng buộc pháp lý, là những thỏa thuận bằng niềm tin, là sự cả nể, ngại va chạm.

Nhiều người môi giới, vì tin người, vì sợ mất cơ hội, vì nghĩ “người ta làm ăn đàng hoàng”, đã không ký hợp đồng môi giới rõ ràng.

Và khi tranh chấp xảy ra, họ là người yếu thế nhất. Trong xã hội, người môi giới đôi khi bị nhìn bằng ánh mắt thiếu thiện cảm.

Nhưng ít ai hiểu rằng, nếu không có họ, rất nhiều giao dịch sẽ không bao giờ diễn ra. Họ là người đi trước, chịu rủi ro trước, bỏ công sức trước, nhưng lại là người dễ bị gạt ra sau cùng. Chữ “tín” – thứ tài sản mong manh nhất

Những câu chuyện ấy khiến tôi suy nghĩ rất nhiều về chữ “tín” trong làm ăn. Khi lợi ích còn ở phía trước, người ta sẵn sàng hứa hẹn.

Nhưng khi lợi ích đã vào tay, lời hứa đôi khi trở nên rẻ rúng. Và người môi giới, đứng giữa hai bờ lợi ích, trở thành người chịu thiệt thòi nhiều nhất.

Không phải người môi giới nào cũng mong làm giàu nhanh chóng. Nhiều người chỉ mong được trả công xứng đáng cho những gì mình bỏ ra. Họ không đòi hỏi hơn, chỉ mong đúng như thỏa thuận ban đầu.

Cần một sự nhìn nhận công bằng hơn, đã đến lúc xã hội cần nhìn nhận công bằng hơn về nghề môi giới. Cần tôn trọng công sức của người kết nối, người mở đường cho các giao dịch.

Và chính những người làm môi giới cũng cần tự bảo vệ mình bằng hợp đồng rõ ràng, bằng hiểu biết pháp luật, bằng sự chuyên nghiệp.

Bởi nếu chữ “tín” không còn được coi trọng, thì không chỉ người môi giới đau lòng, mà môi trường kinh doanh cũng sẽ bị tổn thương.

Sáng Chủ nhật hôm ấy, tôi rời quán cà phê với một cảm giác nặng trĩu. Giữa dòng đời hối hả, có những con người lặng lẽ đứng giữa, làm cầu nối cho người khác đến với thành công, nhưng bản thân họ lại chật vật mưu sinh, thậm chí mang theo những nỗi đau không biết chia sẻ cùng ai.

Và tôi hiểu rằng, đằng sau hai chữ “môi giới” tưởng chừng rất đơn giản ấy, là cả một hành trình nhiều mồ hôi, nước mắt – và không ít cay đắng.