Làng Vạn Phúc (quận Hà Đông) từ lâu đã nổi tiếng khắp trong và ngoài nước với nghề dệt lụa. Làng có gần 800 hộ làm nghề (chiếm gần 60% trên tổng số hộ của làng); mỗi năm sản xuất khoảng 2,5 - 3 triệu m2 vải, chiếm 63% doanh thu của toàn bộ làng nghề. Sản phẩm lụa Vạn Phúc ngày càng trở nên đa dạng về chủng loại, mẫu mã, thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Là làng nghề truyền thống nên những năm gần đây, Vạn Phúc thu hút nhiều du khách tới thăm quan để được tận mắt chiêm ngưỡng cách tạo ra những sản phẩm lụa độc đáo.

Năm 2020, thương hiệu lụa Vạn Phúc càng được khẳng định hơn khi lần đầu tham gia đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp Thành phố đã có 4 sản phẩm của Hợp tác xã Vụn ART đạt “4 sao”, theo Quyết định 813/QĐ-UBND ngày 19/2/2020 của UBND TP. Hà Nội. Đó là các sản phẩm: Áo phông ghép lụa, túi vải thô ghép lụa, kít ghép tranh và tranh ghép vải. Đồng thời sản phẩm vải lụa tham gia chương trình OCOP, bước đầu công nhận sản phẩm OCOP 3 sao; là sản phẩm có tiềm năng.

Theo bà Nguyễn Thị Tâm – chủ cơ sở HTX Triệu Văn Mão cho biết: Lụa Vạn Phúc có đủ loại: Gấm, vóc, vân, the, lĩnh, lượt, bằng, quế, đọi, sa, kỳ, cầu, đũi... nhưng nổi tiếng nhất là lụa vân. Lụa vân là thứ lụa đặc biệt, hoa văn nổi vân trên mặt lụa mượt, mang "ngôn ngữ riêng" của Vạn Phúc. Một thứ lụa đã đi vào ca dao: The La, lĩnh Bởi, chồi Phùng/Lụa vân Vạn Phúc, nhiễu vùng Mỗ Bôn. Theo bà Tâm, lụa vân là loại lụa quý, nó rất kén người dùng. Chỉ những người trung niên, dùng lụa này mới đẹp. Hơn nữa, lụa là thứ sang trọng, thanh nhã, không phải ai và lúc nào cũng dùng được. Năm 2003, Tổng cục Du lịch cho phép mang lụa vân sang Nhật Bản giới thiệu sản phẩm... Từ những lần triển lãm như vậy việc gắn kết với du lịch, khách hàng biết đến sản phẩm lụa vân của Vạn Phúc nhiều hơn.

Ngoài các phụ kiện thời trang như nón lụa, túi xách lụa, khăn lụa thì áo dài lụa chính là mặt hàng tiêu biểu và bán chạy nhất tại làng lụa Vạn Phúc. Có những khách du lịch từ miền Nam ra Hà Nội nhất định muốn ghé làng lụa Vạn Phúc để may áo dài vì chất vải và kiểu dáng ở đây mang một màu sắc riêng không thể trộn lẫn với bất kì một địa điểm nào khác.

Năm 2010, sản phẩm "lụa vân nghìn năm Thăng Long" của gia đình nghệ nhân Nguyễn Thị Tâm được TP Hà Nội lựa chọn làm quà tặng cho các đoàn khách quốc tế đến tham dự Đại lễ. Năm 2011, sản phẩm lụa: "Vân lưỡng long" của gia đình bà được UBND TP Hà Nội chứng nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu.

Gắn bó với nghề từ bé, năm 20 tuổi về làm dâu cụ Triệu Văn Mão, bà được truyền nghề nối nghề và từ đó luôn trăn trở với sản phẩm dệt lụa. Yêu nghề tha thiết, bà không ngừng hoàn thiện, học hỏi và phục chế những sản phẩm từ xưa. Nhiều ngày đêm miệt mài bên khung cửi, say mê với những sợi tơ, cuối cùng thành quả cũng gieo hạt.

Hiện nay, sản phẩm lụa được nhiều khách hàng nước ngoài biết đến khi du lịch, thăm quan tại làng lụa Vạn Phúc.  Lụa Vạn Phúc tham gia chương trình OCOP năm 2020, được đánh giá là sản phẩm OCOP 3 sao nhưng giàu tiềm năng. Mặc dù có những tiêu chí thủ tục chưa hoàn thiện, nhưng được Hội đồng ban giám khảo đánh giá cao về nguồn gốc sản phẩm và tính văn hóa từ lâu đời. Hi vọng sau khi được hoàn thiện về mặt thương hiệu Lụa Vạn Phúc là sản phẩm tiềm năng mang đậm bản sắc văn hóa giữa lòng thủ đô.

Đánh giá về sản phẩm lụa Vạn Phúc, ông Nguyễn Văn Chí, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Hà Nội cho biết, với những lợi thế về làng nghề, lụa Vạn Phúc đã “lọt vào tầm ngắm” trong chiến lược thực hiện Chương trình OCOP gắn với phát triển du lịch, dịch vụ của Hà Nội. Ngày 15/5, UBND TP. Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 100/KH-UBND về triển khai mô hình chỉ đạo điểm Chương trình OCOP trên địa bàn thành phố năm 2020. Theo đó, làng nghề Vạn Phúc sẽ là 1 trong 5 địa phương được thí điểm giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP gắn với du lịch làng nghề, du lịch nông thôn (cùng với xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm; xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai; xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây; Trung tâm Khuyến công và phòng trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP - Sở Công Thương Hà Nội).

"Sản phẩm lụa Vạn Phúc có những dòng sản phẩm cao cấp, bình dân nhưng cùng một mẫu hoa văn, nhưng chất liệu khác nhau có sản phẩm 100 % tơ tằm, có sản phẩm dùng sợi se ngang chập; dệt trơn thì giá thành khác nhau, nên việc bảo tồn thương hiệu sản phẩm gặp một số khó khăn. Thời gian tới, Phường duy trì trung tâm giới thiệu du khách đến với lụa Vạn Phúc và thiết lập logo, bao bì sản phẩm. Đồng thời phối hợp với Sở du lịch gắn biển cửa hàng đạt chuẩn. Bên cạnh đó tiếp tục tuyên truyền, mở rộng sản phẩm OCOP theo chỉ đạo của thành phố. Hiện nay, một số cơ sở sản xuất, cửa hàng đạt được tiêu chí OCOP, và định hướng thành lập thêm một số doanh nghiệp nhằm kéo việc sản xuất kinh doanh làng nghề phát triển. Bên cạnh đó, Phường ưu tiên một số vấn đề như: mặt bằng hay nguồn vốn hỗ trợ các cấp để doanh nghiệp tham gia. Xây dựng một số phương án phát triển như: “Phố nghề Chợ đêm” vào cuối tuần nhằm kích cầu du lịch...", ông Nguyễn Văn Chí phân tích. 

Còn theo ông Phạm Khắc Hà – Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Vạn Phúc: Liệu ở miền Bắc này có nơi nào đảm bảo được vùng nguyên liệu cho những người nghệ nhân như chúng tôi sản phẩm ra lụa được không? Chính vì thế việc nhập nguyên liệu tơ tằm, phối hợp với TP Lâm Đồng cung cấp sản phẩm tơ là điều cần thiết. Với sản phẩm có truyền thống gần 1.200 năm nên chúng tôi luôn đau đáu, phát triển bằng trí tuệ, đưa ra những mẫu mã sản phẩm phục vụ người tiêu dùng trên cơ sở truyền thống. Từ những năm 1930 sản phẩm lụa đã tham gia đấu xảo trên thị trường quốc tế tại Paris được nước ngoài công nhận và tặng câu: “lụa đệ nhất vùng Đông Dương”.

Làng lụa Vạn Phúc trước kia có tên gọi khác là Vạn Bảo. Do kị húy nhà Nguyễn nên làng đã được đổi tên thành Vạn Phúc. Năm 1931, lần đầu tiên lụa Vạn Phúc Hà Đông đã được quảng bá ra thị trường quốc tế tại hội chợ Marseille và đã được người Pháp đánh giá là 1 trong những dòng lụa tinh xảo, đẹp nhất của vùng Đông Dương. Đến năm 1958, tơ lụa Vạn Phúc đã được xuất sang những nước Đông Âu và cho đến nay lụa Hà Đông được ưa chuộng tại nhiều nước trên thế giới.