Cởi trói cơ chế thoái vốn, khơi thông nguồn lực từ khối doanh nghiệp đầu ngành

Năm 2026 được giới phân tích kỳ vọng sẽ chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của khối doanh nghiệp có vốn Nhà nước khi Nghị quyết chuyên đề về Kinh tế Nhà nước dự kiến được ban hành. Văn bản pháp lý này được đánh giá là chìa khóa mở ra cơ chế linh hoạt, cho phép các đơn vị chủ động tái cấu trúc và mở rộng hợp tác đầu tư để tối ưu hóa hiệu quả quản trị. Hiện tại, khối doanh nghiệp này đóng góp khoảng 29% GDP, nắm giữ vị thế thống lĩnh về tổng tài sản, doanh thu và thị phần, thậm chí sở hữu lợi thế độc quyền tự nhiên trong các lĩnh vực thiết yếu như năng lượng, hàng không hay dầu khí. Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động thực tế chưa tương xứng với tiềm lực do những điểm nghẽn trong cơ chế khai thác nguồn vốn.

Việc tháo gỡ các nút thắt thể chế được dự báo sẽ tạo ra tác động lan tỏa tương tự như hiệu ứng Nghị quyết 68 từng mang lại cho khu vực kinh tế tư nhân. Dòng tiền đầu tư trong năm tài chính 2026 sẽ có xu hướng tìm đến các doanh nghiệp niêm yết vốn Nhà nước sở hữu nền tảng cơ bản tốt. Đây là nhóm các đơn vị đầu ngành có sức khỏe tài chính vững vàng, lượng tiền mặt dồi dào, duy trì tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) trên 10% và đang có mức định giá hấp dẫn so với mặt bằng chung.

Hành lang pháp lý mới cũng là chất xúc tác thúc đẩy tiến trình sắp xếp lại các khoản đầu tư, tạo đà cho hoạt động thoái vốn và cổ phần hóa vốn đã chững lại thời gian qua. Bộ Tài chính đã đề xuất nhiều giải pháp kỹ thuật để gỡ khó cho Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh Vốn Nhà nước (SCIC), điển hình là quy định cho phép giảm giá khởi điểm tối đa 10% mỗi lần (không quá 3 lần) nếu đấu giá thất bại, hoặc mở rộng cơ chế bán theo lô đối với cả doanh nghiệp hiệu quả và kém hiệu quả. Những tín hiệu khởi sắc thực tế đã xuất hiện qua các thương vụ SCIC chào bán thành công 98% cổ phần Viwaseen cho Vinaconex hay 88% cổ phần Viettronics cho Geleximco, đánh dấu sự trở lại của hoạt động M&A liên quan đến vốn Nhà nước.

Định giá thị trường ở mức hợp lý, chiến lược đầu tư tập trung vào giá trị thực

Đánh giá về triển vọng thị trường chung, MBS đưa ra góc nhìn thận trọng và thực tế hơn so với tâm lý hưng phấn của nhà đầu tư. Tính đến ngày 25/12/2025, VN-Index giao dịch ở mức P/E 15,8 lần, cao hơn khoảng 16% so với trung bình 3 năm gần nhất nhưng vẫn thấp hơn đáng kể so với vùng đỉnh 21 lần của năm 2021. Nếu loại bỏ tác động từ biến động của cổ phiếu VIC, hệ số P/E thực tế của chỉ số chỉ khoảng 13,5 lần, so với mức trung bình năm 2025 là 12,2 lần. Dữ liệu này cho thấy dư địa tăng điểm trong thời gian tới sẽ phụ thuộc chủ yếu vào tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp thay vì kỳ vọng vào sự mở rộng của chỉ số định giá.

Trên cơ sở đó, vùng định giá mục tiêu cho VN-Index năm 2026 được xác định trong khoảng 12,5 – 13,0 lần P/E. Trong nửa đầu năm 2026, thị trường có thể duy trì quán tính tăng trưởng và hướng tới vùng 1.860 điểm. Tuy nhiên, sang nửa cuối năm, khi lãi suất thiết lập mặt bằng mới và tác động rõ nét hơn đến thanh khoản, đồng thời dòng tiền dịch chuyển một phần sang hoạt động sản xuất kinh doanh, chỉ số có thể điều chỉnh và dao động trong vùng 1.670 – 1.750 điểm.

Dự báo này được xây dựng dựa trên kịch bản tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết đạt khoảng 16–17%. Trong môi trường lãi suất cao hơn, chiến lược đầu tư cho năm 2026 cần ưu tiên yếu tố thực chất. Dòng tiền thông minh sẽ tập trung vào các cổ phiếu có lộ trình tăng trưởng lợi nhuận bền vững, chỉ số sinh lời cải thiện và nền tảng tài chính an toàn để thích ứng với các biến động vĩ mô khó lường.