HOẠT ĐỘNG TÌNH NGUYỆN – MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG THANH NIÊN THẾ HỆ MỚI
Đăng lúc: 2025-02-12 10:11:00
|
Bởi: admin
|
Lượt xem: 2075
|
Chuyên mục: Phát triển
Công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên là một trong những nội dung cơ bản, quan trọng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, góp phần tích cực vào việc hình thành, phát triển những phẩm chất con người mới xã hội chủ nghĩa trong thế hệ trẻ. Chính vì vậy Đoàn TNCS Hồ Chí Minh luôn coi trọng nội dung giáo dục này, triển khai thực hiện theo phương châm coi trọng việc xác định giá trị, tiêu chí, chuẩn mực trong hành vi, lối sống, ứng xử của cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi, đặc biệt gắn với các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng và phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
Tinh thần tình nguyện được đề cao từ rất sớm trong lịch sử. Khi đất nước có chiến tranh Bắc - Nam bị chia cắt hai miền, mục tiêu cao nhất của cả dân tộc là đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Trong bối cảnh đó, mọi hoạt động của Đoàn, phong trào của tuổi trẻ đều hướng vào thực hiện mục tiêu chung của dân tộc. Sau năm 1969, Đoàn tiếp tục đẩy mạnh triển khai hai phong trào lớn nhất của thanh niên hai miền Bắc – Nam. Phong trào “Ba sẵn sàng” được phát động ở miền Bắc năm 1964 và phong trào “Năm xung phong” được phát động ở miền Nam năm 1965. Các phong trào được phát triển sâu rộng trong cả nước, thu hút hàng triệu đoàn viên, thanh niên đăng ký tham gia với tinh thần xung kích đi đầu, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, sẵn sàng “cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh” và đóng góp quan trọng cho công cuộc kháng chiến của toàn dân tộc đi đến thắng lợi.
Ảnh minh họa, nguồn internet
Tiếp tục phát huy tinh thần tình nguyện của tuổi trẻ và trách nhiệm đối với đất nước, năm 2000, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã chính thức phát động trên toàn quốc Chiến dịch tình nguyện hè. Điều đó đã mở ra một phương thức mới, đầy sáng tạo, nhiều cảm hứng cho phong trào thanh niên tình nguyện, thể hiện trách nhiệm của tuổi trẻ cả nước trong việc giải quyết một số vấn đề khó khăn đặt ra lúc đó như xóa mù chữ, phổ cập tiểu học, an sinh xã hội, xây dựng hạ tầng nông thôn, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, tuyên truyền các chủ trương phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt là những địa phương, những vùng còn nhiều khó khăn của đất nước.
Giai đoạn 2001 đến 2013, trọng tâm của Chiến dịch mỗi năm có sự điều chỉnh phù hợp với yêu cầu của đất nước, thế mạnh của thanh niên. Đoàn đã tham mưu với Đảng triển khai Năm Thanh niên tình nguyện 2014, tạo bước chuyển mới và khẳng định ý nghĩa, hiệu quả từ các hoạt động tình nguyện của thanh niên, được xã hội quan tâm, ủng hộ. Nội dung của phong trào được triển khai có trọng tâm, trọng điểm và đồng bộ, gồm: Tham gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, bảo đảm trật tự an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, bão lũ, tiếp sức mùa thi, tiếp sức người bệnh, hiến máu tình nguyện, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn, tuyên truyền vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng, chống dịch bệnh.
Năm 2024 là một năm quan trọng đánh dấu nhiều mốc quan trọng của phong trào tình nguyện thanh niên. “Phát biểu bế mạc Hội nghị, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn Bùi Quang Huy nhấn mạnh, năm 2024 là năm đánh dấu nhiều sự kiện đặc biệt có ý nghĩa trong phong trào thanh niên tình nguyện, như: kỷ niệm 60 năm phong trào “Ba sẵn sàng”, 10 năm “Năm Thanh niên Tình nguyện”, 25 năm Chiến dịch Thanh niên tình nguyện Hè, vì vậy, tổ chức Đoàn các cấp cần phải xem đây là một năm sôi động các hoạt động thanh niên tình nguyện trên toàn quốc, với sự tham gia đông đảo của các tầng lớp thanh niên Việt Nam”[1].
Trải qua 25 năm Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè, nhiều thành quả đã được các cấp bộ Đoàn, Hội cùng thanh niên tình nguyện góp sức thực hiện, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, thành thị, nâng cao đời sống kinh tế - xã hội - văn hóa của nhiều địa phương, khai phá và phát triển nhiều vùng đồi núi, các xã vùng biên, đảo tiền tiêu, góp phần bảo vệ vững chắc an ninh, chủ quyền lãnh thổ, biên giới đất nước. Những phong trào tình nguyện không chỉ mang lại ý nghĩa to lớn cho cộng đồng, cho sự sẻ chia những khó khăn của xã hội mà còn mang nhiều ý nghĩa đối với thanh niên, là môi trường giáo dục trải nghiệm hiệu quả cho thanh niên về đạo đức, lối sống.
Trong báo cáo Chính trị Đại hội Đoàn lần thứ XII nhấn mạnh về phong trào tình nguyện thanh niên cần: “Thực hiện chủ trương “3 liên kết” (liên kết lực lượng, liên kết địa bàn, liên kết cộng đồng) trong triển khai các hoạt động tình nguyện, xây dựng xã hội tình nguyện. Coi trọng tổ chức hoạt động tình nguyện thường xuyên, tại chỗ, tình nguyện theo khối đối tượng, tại các địa bàn xây dựng nông thôn mới, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo. Khuyến khích tổ chức các hoạt động tình nguyện trực tuyến; tình nguyện theo dự án, giai đoạn nhiều năm nhằm giải quyết triệt để vấn đề trên một địa bàn. Nâng cao năng lực quản lý dự án, hoạt động tình nguyện của các cấp bộ đoàn, cán bộ đoàn” (Báo cáo Chính trị ĐH Đoàn XII).
Thông qua phong trào tình nguyện đã góp phần không nhỏ vào giáo dục đạo đức, lối sống tốt đẹp cho thanh niên.
Tình nguyện có ý nghĩa đối với thanh niên khi đó là môi trường hình thành thuộc tính, đặc trưng của giới trẻ
Tinh thần tình nguyện trở thành nhu cầu tự thân của mỗi thanh niên. Có thể nhận thấy vai trò lịch sử, ý nghĩa và những kết quả của chiến dịch thanh niên tình nguyện đối với tiến trình phát triển chung của phong trào hành động cách mạng của Đoàn; khẳng định chiến dịch thanh niên tình nguyện là một trong những môi trường tốt đẹp, sinh động để góp phần giáo dục, bồi dưỡng và phát huy thế hệ trẻ Việt Nam “vừa hồng, vừa chuyên”.
Sự chia sẻ cộng đồng với xã hội chỉ có thể làm đẹp hơn, hoàn thiện hơn nhân cách và hình ảnh của các bạn trẻ. Từ sức lan tỏa của chương trình, tình nguyện dần dần trở thành một thuộc tính của giới trẻ thời kỳ mới. Điều này có nghĩa rằng nói đến thanh niên là khiến người ta nghĩ ngay đến tinh thần tình nguyện. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi chuyển đổi số là nội dung quan trọng, là 1 trong 3 nhiệm vụ đột phá nhiệm kỳ Đại hội Đoàn XII, thì đặc trưng của giới trẻ - thế hệ được sinh ra và lớn lên trong môi trường số thì thuộc tính ấy càng được phát huy và họ có thể là những nhân tố tích cực, sáng tạo tạo ra sự chuyển đổi số mạnh mẽ trong hoạt động tình nguyện.
Tình nguyện góp phần hình thành lối sống đẹp, nhân văn cho giới trẻ trong cộng đồng
Năm thanh niên tình nguyện 2024 đã đánh dấu diện mạo mới của thanh niên thời đại mới, thanh niên làm việc với một tinh thần tình nguyện, sáng tạo mới. Đó là sự xung phong, xông pha, tình nguyện. Tất cả phẩm chất đó giúp thanh niên trải nghiệm vì cộng đồng, vì sự phát triển của Tổ quốc. Tình nguyện đã truyền cảm hứng cho lứa tuổi đôi mươi, đi nơi này nơi khác.
Những chiến dịch thanh niên tình nguyện đã ăn sâu, bám rễ trong đời sống thanh niên, từ miền ngược đến miền xuôi, từ nông thôn đến thành thị, trở thành sự háo hức và niềm hăng say cống hiến trong trái tim của mỗi thanh niên khi hè về. Những giá trị tích cực của chiến dịch tình nguyện hè đã có sức lôi cuốn, lan toả mạnh mẽ không chỉ trong thanh niên mà còn nhận được sự đồng hành, tham gia của nhiều lực lượng trong xã hội, của người dân các địa bàn hoạt động và cả những thanh niên quốc tế, đến cùng trải nghiệm và tham gia cùng thanh niên tình nguyện ở nhiều địa phương.
Những giá trị đạo đức, lối sống tốt đẹp được thanh niên tự tích lũy, được hình thành từ những phong trào nhỏ đến phong trào lớn. Đó là lối sống trách nhiệm, biết chia sẻ, yêu thương đối với cộng đồng, với những người gặp khó khăn trong xã hội. Khi càng tham gia vào nhiều hoạt động tình nguyện, có cơ hội được gặp gỡ với những người kém may mắn hơn trong xã hội khiến thanh niên cảm thấy bản thân may mắn hơn và sống có giá trị hơn.
Tình nguyện là môi trường phát hiện, bồi dưỡng những nhân tố xuất sắc cho tổ chức Đoàn và Đảng
Tình nguyện là một môi trường lý tưởng để thanh niên cống hiến và phát huy những thế mạnh của mình góp phần vào sự phát triển của đất nước, của cộng đồng. Thông qua các hoạt động tình nguyện, thanh niên được tham gia vào các phần việc cụ thể, được trải nghiệm nhiều vai trò, vị trí khác nhau đặc biệt là trong những hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn nhất. Chính vì vậy, qua đó những kiến thức, năng lực, tài năng và bản lĩnh của thanh niên có cơ hội biểu hiện và phát huy. Những nhân tố xuất sắc được thể hiện rõ nét trong các hoạt động tình nguyện. Đây cũng là môi trường để thanh niên học hỏi rèn luyện những phẩm chất, kỹ năng cần thiết thông qua hoạt động trải nghiệm.
Phong trào tình nguyện còn tạo môi trường lành mạnh để khích lệ ý tưởng, sáng tạo của đoàn viên, thanh niên trong lao động, học tập, nghiên cứu khoa học để sáng tạo ra những cái mới, ứng dụng vào thực tiễn mang lại giá trị cao về kinh tế. Từ phong trào thanh niên tình nguyện phát hiện, bồi dưỡng những nhân tố xuất sắc cho tổ chức Đoàn, cung cấp nguồn nhân sự chất lượng cho các cấp ủy Đảng, chính quyền. Những hình ảnh tình nguyện của thanh niên đã để lại những dấu ấn đẹp, củng cố niềm tin của nhân dân và lãnh đạo các cấp, các địa phương đối với thanh niên Việt Nam, làm đẹp hơn hình ảnh của thanh niên Việt Nam.
Giai đoạn 2001 đến 2013, trọng tâm của Chiến dịch mỗi năm có sự điều chỉnh phù hợp với yêu cầu của đất nước, thế mạnh của thanh niên. Đoàn đã tham mưu với Đảng triển khai Năm Thanh niên tình nguyện 2014, tạo bước chuyển mới và khẳng định ý nghĩa, hiệu quả từ các hoạt động tình nguyện của thanh niên, được xã hội quan tâm, ủng hộ. Nội dung của phong trào được triển khai có trọng tâm, trọng điểm và đồng bộ, gồm: Tham gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, bảo đảm trật tự an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, bão lũ, tiếp sức mùa thi, tiếp sức người bệnh, hiến máu tình nguyện, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn, tuyên truyền vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng, chống dịch bệnh.
Năm 2024 là một năm quan trọng đánh dấu nhiều mốc quan trọng của phong trào tình nguyện thanh niên. “Phát biểu bế mạc Hội nghị, Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn Bùi Quang Huy nhấn mạnh, năm 2024 là năm đánh dấu nhiều sự kiện đặc biệt có ý nghĩa trong phong trào thanh niên tình nguyện, như: kỷ niệm 60 năm phong trào “Ba sẵn sàng”, 10 năm “Năm Thanh niên Tình nguyện”, 25 năm Chiến dịch Thanh niên tình nguyện Hè, vì vậy, tổ chức Đoàn các cấp cần phải xem đây là một năm sôi động các hoạt động thanh niên tình nguyện trên toàn quốc, với sự tham gia đông đảo của các tầng lớp thanh niên Việt Nam”[1].
Trải qua 25 năm Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè, nhiều thành quả đã được các cấp bộ Đoàn, Hội cùng thanh niên tình nguyện góp sức thực hiện, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, thành thị, nâng cao đời sống kinh tế - xã hội - văn hóa của nhiều địa phương, khai phá và phát triển nhiều vùng đồi núi, các xã vùng biên, đảo tiền tiêu, góp phần bảo vệ vững chắc an ninh, chủ quyền lãnh thổ, biên giới đất nước. Những phong trào tình nguyện không chỉ mang lại ý nghĩa to lớn cho cộng đồng, cho sự sẻ chia những khó khăn của xã hội mà còn mang nhiều ý nghĩa đối với thanh niên, là môi trường giáo dục trải nghiệm hiệu quả cho thanh niên về đạo đức, lối sống.
Trong báo cáo Chính trị Đại hội Đoàn lần thứ XII nhấn mạnh về phong trào tình nguyện thanh niên cần: “Thực hiện chủ trương “3 liên kết” (liên kết lực lượng, liên kết địa bàn, liên kết cộng đồng) trong triển khai các hoạt động tình nguyện, xây dựng xã hội tình nguyện. Coi trọng tổ chức hoạt động tình nguyện thường xuyên, tại chỗ, tình nguyện theo khối đối tượng, tại các địa bàn xây dựng nông thôn mới, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo. Khuyến khích tổ chức các hoạt động tình nguyện trực tuyến; tình nguyện theo dự án, giai đoạn nhiều năm nhằm giải quyết triệt để vấn đề trên một địa bàn. Nâng cao năng lực quản lý dự án, hoạt động tình nguyện của các cấp bộ đoàn, cán bộ đoàn” (Báo cáo Chính trị ĐH Đoàn XII).
Thông qua phong trào tình nguyện đã góp phần không nhỏ vào giáo dục đạo đức, lối sống tốt đẹp cho thanh niên.
Tình nguyện có ý nghĩa đối với thanh niên khi đó là môi trường hình thành thuộc tính, đặc trưng của giới trẻ
Tinh thần tình nguyện trở thành nhu cầu tự thân của mỗi thanh niên. Có thể nhận thấy vai trò lịch sử, ý nghĩa và những kết quả của chiến dịch thanh niên tình nguyện đối với tiến trình phát triển chung của phong trào hành động cách mạng của Đoàn; khẳng định chiến dịch thanh niên tình nguyện là một trong những môi trường tốt đẹp, sinh động để góp phần giáo dục, bồi dưỡng và phát huy thế hệ trẻ Việt Nam “vừa hồng, vừa chuyên”.
Sự chia sẻ cộng đồng với xã hội chỉ có thể làm đẹp hơn, hoàn thiện hơn nhân cách và hình ảnh của các bạn trẻ. Từ sức lan tỏa của chương trình, tình nguyện dần dần trở thành một thuộc tính của giới trẻ thời kỳ mới. Điều này có nghĩa rằng nói đến thanh niên là khiến người ta nghĩ ngay đến tinh thần tình nguyện. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi chuyển đổi số là nội dung quan trọng, là 1 trong 3 nhiệm vụ đột phá nhiệm kỳ Đại hội Đoàn XII, thì đặc trưng của giới trẻ - thế hệ được sinh ra và lớn lên trong môi trường số thì thuộc tính ấy càng được phát huy và họ có thể là những nhân tố tích cực, sáng tạo tạo ra sự chuyển đổi số mạnh mẽ trong hoạt động tình nguyện.
Tình nguyện góp phần hình thành lối sống đẹp, nhân văn cho giới trẻ trong cộng đồng
Năm thanh niên tình nguyện 2024 đã đánh dấu diện mạo mới của thanh niên thời đại mới, thanh niên làm việc với một tinh thần tình nguyện, sáng tạo mới. Đó là sự xung phong, xông pha, tình nguyện. Tất cả phẩm chất đó giúp thanh niên trải nghiệm vì cộng đồng, vì sự phát triển của Tổ quốc. Tình nguyện đã truyền cảm hứng cho lứa tuổi đôi mươi, đi nơi này nơi khác.
Những chiến dịch thanh niên tình nguyện đã ăn sâu, bám rễ trong đời sống thanh niên, từ miền ngược đến miền xuôi, từ nông thôn đến thành thị, trở thành sự háo hức và niềm hăng say cống hiến trong trái tim của mỗi thanh niên khi hè về. Những giá trị tích cực của chiến dịch tình nguyện hè đã có sức lôi cuốn, lan toả mạnh mẽ không chỉ trong thanh niên mà còn nhận được sự đồng hành, tham gia của nhiều lực lượng trong xã hội, của người dân các địa bàn hoạt động và cả những thanh niên quốc tế, đến cùng trải nghiệm và tham gia cùng thanh niên tình nguyện ở nhiều địa phương.
Những giá trị đạo đức, lối sống tốt đẹp được thanh niên tự tích lũy, được hình thành từ những phong trào nhỏ đến phong trào lớn. Đó là lối sống trách nhiệm, biết chia sẻ, yêu thương đối với cộng đồng, với những người gặp khó khăn trong xã hội. Khi càng tham gia vào nhiều hoạt động tình nguyện, có cơ hội được gặp gỡ với những người kém may mắn hơn trong xã hội khiến thanh niên cảm thấy bản thân may mắn hơn và sống có giá trị hơn.
Tình nguyện là môi trường phát hiện, bồi dưỡng những nhân tố xuất sắc cho tổ chức Đoàn và Đảng
Tình nguyện là một môi trường lý tưởng để thanh niên cống hiến và phát huy những thế mạnh của mình góp phần vào sự phát triển của đất nước, của cộng đồng. Thông qua các hoạt động tình nguyện, thanh niên được tham gia vào các phần việc cụ thể, được trải nghiệm nhiều vai trò, vị trí khác nhau đặc biệt là trong những hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn nhất. Chính vì vậy, qua đó những kiến thức, năng lực, tài năng và bản lĩnh của thanh niên có cơ hội biểu hiện và phát huy. Những nhân tố xuất sắc được thể hiện rõ nét trong các hoạt động tình nguyện. Đây cũng là môi trường để thanh niên học hỏi rèn luyện những phẩm chất, kỹ năng cần thiết thông qua hoạt động trải nghiệm.
Phong trào tình nguyện còn tạo môi trường lành mạnh để khích lệ ý tưởng, sáng tạo của đoàn viên, thanh niên trong lao động, học tập, nghiên cứu khoa học để sáng tạo ra những cái mới, ứng dụng vào thực tiễn mang lại giá trị cao về kinh tế. Từ phong trào thanh niên tình nguyện phát hiện, bồi dưỡng những nhân tố xuất sắc cho tổ chức Đoàn, cung cấp nguồn nhân sự chất lượng cho các cấp ủy Đảng, chính quyền. Những hình ảnh tình nguyện của thanh niên đã để lại những dấu ấn đẹp, củng cố niềm tin của nhân dân và lãnh đạo các cấp, các địa phương đối với thanh niên Việt Nam, làm đẹp hơn hình ảnh của thanh niên Việt Nam.
