ĐUÔNG DỪA – ẨM THỰC ĐỘC ĐÁO CỦA NGƯỜI MIỀN TÂY
Đăng lúc: 2025-03-04 13:21:00
|
Bởi: admin
|
Lượt xem: 1324
|
Chuyên mục: Tinh hoa nghề Việt
Đuông dừa từ lâu đã trở thành một trong những biểu tượng độc đáo của nền ẩm thực Tây Nam Bộ. Bỏ qua vẻ ngoài đáng sợ và có phần “kinh dị” của nó, thì đây đích thực là một món ăn chứa nhiều hàm lượng chất dinh dưỡng và rất có lợi cho sức khoẻ . Hiện nay món ăn này cũng khá phổ biến và có mặt nhiều ở các quán nhậu, quán ăn vỉa hè, thậm chí là ở cả một vài nhà hàng sang trọng trải dài từ Bắc xuống Nam.
Sơ lược về con đuông dừa
Đuông dừa (tên gọi khác là mọt cọ đỏ, mọt cọ châu Á, bọ Sago hay ấu trùng Sago) có thể hiểu nôm na là một ấu trùng trong họ bọ vòi voi. Chúng phân bổ chủ yếu ở khắp khu vực nhiệt đới Châu Á – Thái Bình Dương và thường sinh sống chủ yếu trong thân các cây dừa, cây chà là hoặc cây cau. Tại Việt Nam loài vật này xuất hiện phổ biến nhất ở vùng Tây Nam Bộ, đặc biệt tại tỉnh Bến Tre, nơi được mệnh danh là xứ sở của các cây dừa.
Đuông dừa có hình dáng như một chú sâu non, với vẻ ngoài béo tròn và mũm mĩm. Chúng khoác lên mình bộ quần áo có màu sữa đặc cùng cái mũ và chiếc giày mang màu nâu đen. Tuy nhiên, chúng chỉ có kích thước bằng một ngón tay trỏ hoặc một ngón chân cái của người trưởng thành, nếu ước chừng thì thông thường chúng sẽ có độ dài khoảng 3 – 5cm.
Mặc dù có giá trị dinh dưỡng cao và được xem là một món ăn ngon nhưng đuông dừa cũng là một loài côn trùng gây hại phổ biến và khó phòng trừ ở các vườn dừa - đặc biệt vào mùa mưa, cái mùa mà đuông dừa thường hay sinh sản. Ở thời điểm này những con bọ rầy bắt đầu công việc đục khoét vào ngọn dừa để sinh trứng, sau khi trở thành ấu trùng, chúng bắt đầu cắn phá, đục rỗng củ hủ hoặc ngọn cây khiến cho củ hủ hoặc ngọn cây bị hư thối. Dẫn đến tình trạng cây giảm năng suất hoặc thậm chí là gãy ngang thân cây do thân đã bị đục rỗng, làm cho cây dừa mất đi khả năng sinh trưởng.
Khi ấy những người nông dân sẽ đốn hạ cây dừa, dùng một cây gậy dài hoặc dùng tay để nó vào thân cây dừa và ngọ nguậy xung quanh, khi ấy đuông dừa sẽ bị hấp dẫn và bò ra ngoài lỗ, cuối cùng những người nông dân sẽ dùng một cái xô hoặc một cái rổ để thu hoạch chúng.
Những món được chế biến từ đuông dừa
Đuông dừa được xem là một trong những món ăn có nhiều protein có lợi cho sức khỏe của con người. Và cũng giống như những món ăn khác, bản thân chúng cũng có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau như: luộc, nướng, rang, làm gỏi, nấu cháo hay thậm chí là ăn sống… Ở đây chúng tôi xin phép chỉ nêu ra 4 cách chế biến mà tôi đã được nhìn thấy trong quá trình sinh sống ở miền Tây Nam Bộ như sau:
Đuông dừa tắm nước mắm
Đây là cách ăn đuông dừa phổ biến ở miền Tây Nam Bộ Việt Nam. Người ăn sẽ ngâm đuông dừa vào nước muối và rửa thật sạch. Sau đó để con đuông dừa đang sống vào chén nước mắm tỏi ớt của mình và dùng đũa khuấy đều cho chúng ngấm gia vị. Trông thì có vẻ đáng sợ đấy nhưng khi bạn dám đưa chúng vào miệng và nhai thì bạn sẽ cảm thấy được vị béo ngậy, ngọt bùi nó giống như hương vị của lòng đỏ trứng gà đang tan dần trong miệng.
Đuông dừa lăn bột chiên giòn
Nếu bạn cảm thấy sợ vẻ bên ngoài hay cái cách chúng ngọ nguậy trong miệng khi ăn sống, thì đây sẽ là cách chế biến này hoàn hảo để bạn có thể thưởng thức đuông dừa.
Giống với các món ăn khác, điều đầu tiên bạn cần phải làm trước khi chế biến là rửa sạch chúng, cắt bỏ phần đầu đuông đi có thể nhét hạt đậu phộng vào. Sau đó lăn qua trứng gà, bột chiên giòn và nhúng chúng vào chảo dầu vừa sôi tới, đảo qua lại cho đến khi chúng đã có màu vàng ươm. Cuối cùng là chuẩn bị thêm một chén nước mắm, kèm một ít rau sống và ít bánh tráng để cuốn.
Và thế là ta đã có thể thưởng thức một món đuông dừa lăn bột chiên giòn với sự giòn tan nhưng vẫn giữ nguyên cái sự béo ngậy và ngọt bùi của chúng.
Những con đuông dừa được xếp lên và nướng trên bếp than hồng là một trong những cách chế biến rất được ưa thích.
Người ta sẽ luồn những con đuông béo tròn qua những que tăm, sau đó quét lên một lớp dầu ăn, nước mắm, sa tế, bơ hay là muối ớt và đem nướng trực tiếp trên bếp than với ngọn lửa liu riu. Khi đã chín người miền tây thường ăn kèm với những loại rau thơm và chấm cùng với nước mắm me.
Đuông dừa nấu cháo
Với những nguyên liệu đơn giản như: đuông dừa, gạo, thịt heo, gừng, hành lá, gia vị và kèm theo là một ít nước cốt dừa. Là bạn đã có thể nấu ra một tô cháo thơm ngon với hàm lượng giá trị dinh dưỡng cao cho phụ nữ và trẻ nhỏ, cùng một tác dụng khác là giúp bổ sung sinh lực cho phái mạnh.
Hàm lượng dinh dưỡng của đuông dừa
Như đã đề cập trước đó, đuông dừa là một món ăn mang trong mình giá trị dinh dưỡng cao song lại khó khai thác, có lẽ vì thế mà giá thành của chúng cũng không hề thấp. Trong tập 3 số 2 được phát hành vào tháng 7 năm 1990 của báo cáo The Food Insects Newsletter, thì trong 100g đuông dừa sẽ có chứa 17,33% chất béo, với khoảng 2% là acid béo Omega-3. Đồng thời, trong đuông dừa cũng chứa một lượng lớn vitamin A (11.25 mcg/100g), vitamin B2 (2.21 mg/100g) và vitamin C (425 mg/100g). Đối với chất béo, đuông dừa hiện tại được biết đến là một trong những loại nhộng giàu dầu béo nhất, bao gồm các loại như: axit palmitic (38.16%), axit stearic (0.93%), axit myristoleic (2.93%), axit palmitoleic (8.40%), axit oleic (43.69%) và axit linoleic (4.58%). Tổ chức Rhynchophorus phoenicis cũng cho biết tổng cộng chất béo trong đuông dừa chiếm 52.4%. Ngoài ra, loài ấu trùng này còn chứa các khoáng chất quan trọng cho sức khỏe như canxi (0.01), magiê (0.04), kali (0.15), natri (20.29), mangan (2.31), đồng (2.61), sắt (4.40) và phosphorus (0.10). Tuy nhiên, đuông dừa không phù hợp cho những người bị béo phì vì nếu ăn quá nhiều có thể gây tăng mỡ máu, tai biến, khó tiêu và trầm cảm[1].
Do đó, chúng ta cần chú ý một số điều sau khi thưởng thức đuông dừa
Như đã nói, thì đuông dừa là một món ăn mang hàm lượng dinh dưỡng cao và có thể được coi là một loại thuốc quý có thể phù hợp với mọi đối tượng, song với đó lại có nhiều món ngon hấp dẫn được chế biến từ nó. Tuy nhiên, khi thưởng thức, thì bạn vẫn cần lưu ý một số điểm sau để đảm bảo chất lượng dinh dưỡng và sức khỏe:
1. Đối với những người có cơ địa mẫn cảm và dễ bị dị ứng, thì nên xem xét trước khi dùng các món ăn được chế biến từ đuông dừa, vì chúng có thể chứa một số chất kích thích nhỏ gây ra phản ứng dị ứng.
2. Khi ăn các món từ đuông dừa, nếu bạn cảm thấy bất thường hoặc có bất kỳ triệu chứng lạ nào trong cơ thể, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức để được kiểm tra và khám để tìm ra nguyên nhân.
3. Bạn nên tìm hiểu kỹ và chọn mua đuông dừa từ những nguồn uy tín và đáng tin cậy để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
4. Vì không phải lúc nào cũng có thể tìm mua đuông dừa còn tươi sống, vậy nên bạn cần kiểm tra kỹ khi mua đuông dừa đã được ướp lạnh, vì một số nơi có sử dụng hóa chất để bảo quản, điều này có thể làm cho đuông dừa trở nên có hại cho sức khỏe của bạn.
5. Hạn chế ăn đuông dừa với số lượng quá lớn và không lạm dụng chúng như một loại thuốc chữa bệnh. Điều này có khả năng gây mất bằng dinh dưỡng và phản ứng phụ có thể xảy ra.
6. Đối với trẻ nhỏ, khi ăn đuông dừa, bạn nên cắt bỏ phần đầu của nó để tránh gây tổn thương cho trẻ.
7. Nếu bạn có khó khăn khi tiêu thụ đuông dừa còn sống, bạn có thể chọn thưởng thứ chúng với các món đuông dừa được nấu chín. Ngoài ra, đối với những người có dạ dày yếu, uống thêm một ít rượu có thể giúp việc tiêu hóa trở nên dễ dàng hơn.
Đôi điều của người viết
Đuông dừa là một trong những món ăn độc đáo của miền Tây Việt Nam, chúng mai trong mình cái hương vị béo ngậy và ngọt bụi, nhưng chả mấy ai dám nếm thử vì sự kinh dị của loài côn trùng này. Ngay cả tôi cũng thế, không phải nhờ sự thách thức của bạn bè hồi thơ bé và sự sĩ diện của bản thân, thì chắc bấy giờ tôi cũng không thể nào thưởng thức một món ăn độc đáo đến thế, bỏ qua vẻ ngoài đáng sợ của chúng thì đó là sự ngon và béo như một miếng phô mai tan chảy trong miệng. Nên nếu có cơ hội thì bạn hãy nhắm mắt và dũng cảm thử sức với mon ăn độc đáo này xem, biết đâu bạn sẽ giống như tôi, sẽ thèm thòm mỗi khi có người nhắc đến nó. Ngoài ra thì đây cũng chính là cơ hội tốt để bạn có thể trở thành một người hùng, giúp người trồng dừa tiêu diệt loài côn trùng gây hại này.
Đuông dừa (tên gọi khác là mọt cọ đỏ, mọt cọ châu Á, bọ Sago hay ấu trùng Sago) có thể hiểu nôm na là một ấu trùng trong họ bọ vòi voi. Chúng phân bổ chủ yếu ở khắp khu vực nhiệt đới Châu Á – Thái Bình Dương và thường sinh sống chủ yếu trong thân các cây dừa, cây chà là hoặc cây cau. Tại Việt Nam loài vật này xuất hiện phổ biến nhất ở vùng Tây Nam Bộ, đặc biệt tại tỉnh Bến Tre, nơi được mệnh danh là xứ sở của các cây dừa.
Đuông dừa có hình dáng như một chú sâu non, với vẻ ngoài béo tròn và mũm mĩm. Chúng khoác lên mình bộ quần áo có màu sữa đặc cùng cái mũ và chiếc giày mang màu nâu đen. Tuy nhiên, chúng chỉ có kích thước bằng một ngón tay trỏ hoặc một ngón chân cái của người trưởng thành, nếu ước chừng thì thông thường chúng sẽ có độ dài khoảng 3 – 5cm.
Con đuông dừa - nguồn internet
Mặc dù có giá trị dinh dưỡng cao và được xem là một món ăn ngon nhưng đuông dừa cũng là một loài côn trùng gây hại phổ biến và khó phòng trừ ở các vườn dừa - đặc biệt vào mùa mưa, cái mùa mà đuông dừa thường hay sinh sản. Ở thời điểm này những con bọ rầy bắt đầu công việc đục khoét vào ngọn dừa để sinh trứng, sau khi trở thành ấu trùng, chúng bắt đầu cắn phá, đục rỗng củ hủ hoặc ngọn cây khiến cho củ hủ hoặc ngọn cây bị hư thối. Dẫn đến tình trạng cây giảm năng suất hoặc thậm chí là gãy ngang thân cây do thân đã bị đục rỗng, làm cho cây dừa mất đi khả năng sinh trưởng.
Tổ của đuông dừa. Nguồn: Internet
Khi ấy những người nông dân sẽ đốn hạ cây dừa, dùng một cây gậy dài hoặc dùng tay để nó vào thân cây dừa và ngọ nguậy xung quanh, khi ấy đuông dừa sẽ bị hấp dẫn và bò ra ngoài lỗ, cuối cùng những người nông dân sẽ dùng một cái xô hoặc một cái rổ để thu hoạch chúng.
Những món được chế biến từ đuông dừa
Đuông dừa được xem là một trong những món ăn có nhiều protein có lợi cho sức khỏe của con người. Và cũng giống như những món ăn khác, bản thân chúng cũng có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau như: luộc, nướng, rang, làm gỏi, nấu cháo hay thậm chí là ăn sống… Ở đây chúng tôi xin phép chỉ nêu ra 4 cách chế biến mà tôi đã được nhìn thấy trong quá trình sinh sống ở miền Tây Nam Bộ như sau:
Đuông dừa tắm nước mắm
Đây là cách ăn đuông dừa phổ biến ở miền Tây Nam Bộ Việt Nam. Người ăn sẽ ngâm đuông dừa vào nước muối và rửa thật sạch. Sau đó để con đuông dừa đang sống vào chén nước mắm tỏi ớt của mình và dùng đũa khuấy đều cho chúng ngấm gia vị. Trông thì có vẻ đáng sợ đấy nhưng khi bạn dám đưa chúng vào miệng và nhai thì bạn sẽ cảm thấy được vị béo ngậy, ngọt bùi nó giống như hương vị của lòng đỏ trứng gà đang tan dần trong miệng.
Đuông dừa sống - Nguồn: Internet
Đuông dừa lăn bột chiên giòn
Nếu bạn cảm thấy sợ vẻ bên ngoài hay cái cách chúng ngọ nguậy trong miệng khi ăn sống, thì đây sẽ là cách chế biến này hoàn hảo để bạn có thể thưởng thức đuông dừa.
Giống với các món ăn khác, điều đầu tiên bạn cần phải làm trước khi chế biến là rửa sạch chúng, cắt bỏ phần đầu đuông đi có thể nhét hạt đậu phộng vào. Sau đó lăn qua trứng gà, bột chiên giòn và nhúng chúng vào chảo dầu vừa sôi tới, đảo qua lại cho đến khi chúng đã có màu vàng ươm. Cuối cùng là chuẩn bị thêm một chén nước mắm, kèm một ít rau sống và ít bánh tráng để cuốn.
Và thế là ta đã có thể thưởng thức một món đuông dừa lăn bột chiên giòn với sự giòn tan nhưng vẫn giữ nguyên cái sự béo ngậy và ngọt bùi của chúng.
Đuông dừa xiên nướng - Nguồn: Internet
Những con đuông dừa được xếp lên và nướng trên bếp than hồng là một trong những cách chế biến rất được ưa thích.
Đuông dừa nướng - Nguồn: Internet
Người ta sẽ luồn những con đuông béo tròn qua những que tăm, sau đó quét lên một lớp dầu ăn, nước mắm, sa tế, bơ hay là muối ớt và đem nướng trực tiếp trên bếp than với ngọn lửa liu riu. Khi đã chín người miền tây thường ăn kèm với những loại rau thơm và chấm cùng với nước mắm me.
Đuông dừa nấu cháo
Cháo đuông dừa - Nguồn: Internet
Với những nguyên liệu đơn giản như: đuông dừa, gạo, thịt heo, gừng, hành lá, gia vị và kèm theo là một ít nước cốt dừa. Là bạn đã có thể nấu ra một tô cháo thơm ngon với hàm lượng giá trị dinh dưỡng cao cho phụ nữ và trẻ nhỏ, cùng một tác dụng khác là giúp bổ sung sinh lực cho phái mạnh.
Hàm lượng dinh dưỡng của đuông dừa
Như đã đề cập trước đó, đuông dừa là một món ăn mang trong mình giá trị dinh dưỡng cao song lại khó khai thác, có lẽ vì thế mà giá thành của chúng cũng không hề thấp. Trong tập 3 số 2 được phát hành vào tháng 7 năm 1990 của báo cáo The Food Insects Newsletter, thì trong 100g đuông dừa sẽ có chứa 17,33% chất béo, với khoảng 2% là acid béo Omega-3. Đồng thời, trong đuông dừa cũng chứa một lượng lớn vitamin A (11.25 mcg/100g), vitamin B2 (2.21 mg/100g) và vitamin C (425 mg/100g). Đối với chất béo, đuông dừa hiện tại được biết đến là một trong những loại nhộng giàu dầu béo nhất, bao gồm các loại như: axit palmitic (38.16%), axit stearic (0.93%), axit myristoleic (2.93%), axit palmitoleic (8.40%), axit oleic (43.69%) và axit linoleic (4.58%). Tổ chức Rhynchophorus phoenicis cũng cho biết tổng cộng chất béo trong đuông dừa chiếm 52.4%. Ngoài ra, loài ấu trùng này còn chứa các khoáng chất quan trọng cho sức khỏe như canxi (0.01), magiê (0.04), kali (0.15), natri (20.29), mangan (2.31), đồng (2.61), sắt (4.40) và phosphorus (0.10). Tuy nhiên, đuông dừa không phù hợp cho những người bị béo phì vì nếu ăn quá nhiều có thể gây tăng mỡ máu, tai biến, khó tiêu và trầm cảm[1].
Do đó, chúng ta cần chú ý một số điều sau khi thưởng thức đuông dừa
Như đã nói, thì đuông dừa là một món ăn mang hàm lượng dinh dưỡng cao và có thể được coi là một loại thuốc quý có thể phù hợp với mọi đối tượng, song với đó lại có nhiều món ngon hấp dẫn được chế biến từ nó. Tuy nhiên, khi thưởng thức, thì bạn vẫn cần lưu ý một số điểm sau để đảm bảo chất lượng dinh dưỡng và sức khỏe:
1. Đối với những người có cơ địa mẫn cảm và dễ bị dị ứng, thì nên xem xét trước khi dùng các món ăn được chế biến từ đuông dừa, vì chúng có thể chứa một số chất kích thích nhỏ gây ra phản ứng dị ứng.
2. Khi ăn các món từ đuông dừa, nếu bạn cảm thấy bất thường hoặc có bất kỳ triệu chứng lạ nào trong cơ thể, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức để được kiểm tra và khám để tìm ra nguyên nhân.
3. Bạn nên tìm hiểu kỹ và chọn mua đuông dừa từ những nguồn uy tín và đáng tin cậy để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
4. Vì không phải lúc nào cũng có thể tìm mua đuông dừa còn tươi sống, vậy nên bạn cần kiểm tra kỹ khi mua đuông dừa đã được ướp lạnh, vì một số nơi có sử dụng hóa chất để bảo quản, điều này có thể làm cho đuông dừa trở nên có hại cho sức khỏe của bạn.
5. Hạn chế ăn đuông dừa với số lượng quá lớn và không lạm dụng chúng như một loại thuốc chữa bệnh. Điều này có khả năng gây mất bằng dinh dưỡng và phản ứng phụ có thể xảy ra.
6. Đối với trẻ nhỏ, khi ăn đuông dừa, bạn nên cắt bỏ phần đầu của nó để tránh gây tổn thương cho trẻ.
7. Nếu bạn có khó khăn khi tiêu thụ đuông dừa còn sống, bạn có thể chọn thưởng thứ chúng với các món đuông dừa được nấu chín. Ngoài ra, đối với những người có dạ dày yếu, uống thêm một ít rượu có thể giúp việc tiêu hóa trở nên dễ dàng hơn.
Đôi điều của người viết
Đuông dừa là một trong những món ăn độc đáo của miền Tây Việt Nam, chúng mai trong mình cái hương vị béo ngậy và ngọt bụi, nhưng chả mấy ai dám nếm thử vì sự kinh dị của loài côn trùng này. Ngay cả tôi cũng thế, không phải nhờ sự thách thức của bạn bè hồi thơ bé và sự sĩ diện của bản thân, thì chắc bấy giờ tôi cũng không thể nào thưởng thức một món ăn độc đáo đến thế, bỏ qua vẻ ngoài đáng sợ của chúng thì đó là sự ngon và béo như một miếng phô mai tan chảy trong miệng. Nên nếu có cơ hội thì bạn hãy nhắm mắt và dũng cảm thử sức với mon ăn độc đáo này xem, biết đâu bạn sẽ giống như tôi, sẽ thèm thòm mỗi khi có người nhắc đến nó. Ngoài ra thì đây cũng chính là cơ hội tốt để bạn có thể trở thành một người hùng, giúp người trồng dừa tiêu diệt loài côn trùng gây hại này.
