LTS: Mỗi năm, khi mùa trung thu đến gần, thị trường bánh kẹo Việt Nam lại trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Trung thu vốn không chỉ là một lễ hội văn hóa mang tính truyền thống mà còn là thời điểm đánh dấu sự biến động mạnh mẽ của thị trường thực phẩm, đặc biệt là nhóm sản phẩm bánh kẹo, trong đó bánh trung thu giữ vai trò trung tâm. Việc nghiên cứu, đánh giá thị trường trong giai đoạn này không chỉ có giá trị khoa học mà còn mang ý nghĩa thực tiễn cao, bởi nó phản ánh sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng, chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp cũng như những vấn đề đặt ra trong quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Người tiêu dùng tìm đến bánh trung thu không chỉ như một loại thực phẩm, mà còn như một biểu tượng văn hóa, một món quà biếu mang ý nghĩa tình thân và xã giao (ảnh: nguồn internet).

Trung thu, mùa vàng của ngành bánh kẹo
Theo số liệu tổng hợp của Hiệp hội sản xuất Bánh kẹo thực phẩm, thị trường bánh kẹo những năm gần đây duy trì mức tăng trưởng ổn định từ 8 - 10% mỗi năm, trong đó doanh số tiêu thụ trong mùa trung thu thường chiếm từ 25 - 30% tổng doanh thu của cả ngành hàng. Đây là con số cho thấy tính chất mùa vụ rất rõ rệt của thị trường, đồng thời nhấn mạnh rằng khoảng thời gian bốn đến sáu tuần trước ngày rằm tháng Tám âm lịch có thể xem như “mùa vàng” quyết định sự thành bại của nhiều doanh nghiệp trong năm.
ThS. Trần Thị Tuyến, chuyên gia kinh tế thuộc Viện Kinh tế và Phát triển doanh nghiệp cho rằng: “Trung thu là dịp duy nhất trong năm mà mức độ tiêu thụ bánh kẹo tăng đột biến ở hầu hết các phân khúc. Đặc trưng mùa vụ khiến thị trường này vừa tiềm năng, vừa chứa đựng rủi ro. Doanh nghiệp nếu không có kế hoạch sản xuất, phân phối và quản lý chất lượng bài bản thì rất dễ mất cơ hội cũng như uy tín".
Một đặc điểm nổi bật của tiêu dùng trong dịp trung thu là sự kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại. Người tiêu dùng tìm đến bánh trung thu không chỉ như một loại thực phẩm, mà còn như một biểu tượng văn hóa, một món quà biếu mang ý nghĩa tình thân và xã giao. Chính điều này tạo nên sự phân tầng rõ rệt trên thị trường: một nhóm sản phẩm hướng đến nhu cầu gia đình, tập trung vào hương vị truyền thống, giá cả phải chăng; một nhóm khác phục vụ nhu cầu quà biếu cao cấp, nhấn mạnh vào thương hiệu, mẫu mã sang trọng và giá trị biểu trưng.
Tiến sĩ Trần Thu Hồng, chuyên gia marketing, phân tích: “Trong hành vi mua sắm mùa trung thu, yếu tố cảm xúc và hình ảnh xã hội chiếm tỷ trọng rất lớn. Người tiêu dùng sẵn sàng trả mức giá cao hơn từ 20 đến 50% chỉ để sở hữu một hộp bánh có thiết kế tinh xảo, đi kèm câu chuyện thương hiệu, chứ không chỉ vì hương vị. Điều này lý giải vì sao chiến lược đầu tư vào thiết kế và truyền thông ngày càng trở thành trọng tâm của các doanh nghiệp lớn".
Thị trường cũng cho thấy sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Bên cạnh các doanh nghiệp trong nước như Kinh Đô, Bibica, Hữu Nghị, Hải Hà... sự hiện diện của các thương hiệu quốc tế đến từ Đài Loan, Hong Kong, Singapore, Malaysia... đã góp phần đa dạng hóa lựa chọn của người tiêu dùng, đặc biệt ở phân khúc quà tặng cao cấp. Song song đó, ở quy mô nhỏ lẻ, nhiều cơ sở sản xuất hộ gia đình tham gia với các loại bánh handmade, bánh đặc sản vùng miền, mang lại hương vị mới lạ và giá cả linh hoạt. Điều này vừa làm phong phú thị trường, vừa tạo ra thách thức lớn trong việc quản lý chất lượng sản phẩm.

Thị trường bánh trung thu 2025 với sức mua chưa thật sự sôi động nhưng có sự cạnh tranh giữa các sản phẩm trong nước và các thương hiệu quốc tế ngày càng khốc liệt (ảnh: nguồn internet). 

Ông Nguyễn Lê Hoan, Chánh văn phòng Quỹ Chống hàng giả, nhận định: “Chính sự đa dạng nguồn cung, đặc biệt từ các cơ sở nhỏ lẻ, khiến cơ quan quản lý gặp khó khăn trong việc kiểm soát tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn. Chỉ cần một vụ việc liên quan đến ngộ độc thực phẩm trong mùa cao điểm cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của người tiêu dùng".
Xu hướng mới và triển vọng phát triển
Bên cạnh yếu tố cạnh tranh, các xu hướng tiêu dùng mới cũng đang định hình lại thị trường bánh kẹo mùa trung thu. Nổi bật trong đó là nhu cầu tiêu dùng sản phẩm “tốt cho sức khỏe”. Người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến lượng đường, chất béo và chất bảo quản trong sản phẩm, dẫn đến sự phát triển của các dòng bánh ít ngọt, sử dụng nguyên liệu hữu cơ, bổ sung hạt dinh dưỡng hay kết hợp thảo mộc. Nhiều thương hiệu còn tung ra bánh trung thu ăn kiêng, bánh chay hoặc bánh ít calo để đáp ứng nhóm khách hàng đặc thù.
ThS. Nguyễn Quang Hải, Phó Chủ tịch thường trực Quỹ Chống hàng giả, cho rằng: “Việc phát triển các dòng bánh trung thu ít đường, ít calo không chỉ là xu hướng thương mại mà còn có ý nghĩa y tế cộng đồng, giúp giảm nguy cơ thừa cân, tiểu đường trong xã hội hiện đại".
Song song với thay đổi hương vị, cấu trúc kênh phân phối cũng chuyển dịch mạnh mẽ nhờ thương mại điện tử. Trước đây, bánh trung thu chủ yếu được tiêu thụ qua siêu thị, cửa hàng và quầy bán trực tiếp, nhưng nay, các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội đã trở thành kênh quan trọng. Người tiêu dùng, đặc biệt ở đô thị, ưa chuộng đặt hàng trực tuyến không chỉ vì sự tiện lợi mà còn vì khả năng so sánh đa dạng mẫu mã, giá cả.
Chính vì vậy, Tiến sĩ Nguyễn Nhật Minh, chuyên gia thương mại điện tử thuộc Trung tâm Kỹ thuật Chống hàng giả ACF, nhấn mạnh: “Kênh bán hàng trực tuyến giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường nhưng cũng đặt ra rủi ro lớn về kiểm soát chất lượng. Thực tế cho thấy không ít trường hợp hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc đã lợi dụng các nền tảng trực tuyến để tiếp cận người tiêu dùng, gây khó khăn cho cơ quan quản lý".

Bánh trung thu "nhà làm" được rao bán tràn lan trên mạng xã hội (ảnh: chụp màn hình).

Tuy nhiên, cùng với cơ hội, thị trường vẫn đối diện nhiều thách thức. Một trong những vấn đề nhức nhối là tình trạng hàng hóa trôi nổi, đặc biệt là sản phẩm nhập khẩu không có nhãn phụ tiếng Việt hoặc nhái thương hiệu. Những sản phẩm này thường có giá rẻ, tiêu thụ mạnh ở chợ truyền thống hoặc qua kênh trực tuyến thiếu kiểm soát, tiềm ẩn nguy cơ đối với sức khỏe. Ngoài ra, áp lực cạnh tranh về giá cũng rất lớn. Doanh nghiệp lớn đầu tư mạnh vào chất lượng, quảng bá và bao bì, trong khi cơ sở nhỏ lẻ lại có lợi thế về chi phí thấp, dễ tiếp cận khách hàng bình dân. Hệ quả là thị trường bị phân mảnh, chiến lược cạnh tranh ngày càng khốc liệt và phức tạp.
Một yếu tố khác không thể bỏ qua là tác động của kinh tế vĩ mô. Sự biến động về thu nhập, lạm phát và chi phí nguyên liệu đầu vào như đường, bột mì, trứng muối, bao bì ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm. Trong bối cảnh này, doanh nghiệp buộc phải cân nhắc giữa việc giữ giá để duy trì khách hàng và tăng giá để bảo toàn lợi nhuận.
“Ngành bánh kẹo, đặc biệt trong mùa trung thu, phản ánh rất rõ tác động dây chuyền của biến động giá nguyên liệu toàn cầu. Đây là bài toán nan giải cho doanh nghiệp khi vừa phải đảm bảo lợi nhuận, vừa không được để mất niềm tin khách hàng", ThS. Nguyễn Quang Hải, phó Chủ tịch thường trực Quỹ Chống hàng giả nhận định.
Từ góc độ triển vọng, thị trường bánh kẹo mùa trung thu tại Việt Nam vẫn được đánh giá là giàu tiềm năng. Nhu cầu gắn kết yếu tố văn hóa truyền thống với sản phẩm tiêu dùng duy trì sức hấp dẫn lâu dài. Người Việt vẫn giữ thói quen mua bánh trung thu mỗi dịp rằm tháng Tám, vừa để thưởng thức, vừa để biếu tặng. Xu hướng hiện đại hóa sản phẩm, đa dạng hóa hương vị, nâng cao chất lượng bao bì và mở rộng phân phối trực tuyến sẽ tiếp tục đáp ứng nhu cầu ngày càng tinh tế của người tiêu dùng. Đồng thời, sự phát triển của hạ tầng thanh toán không dùng tiền mặt và dịch vụ giao hàng nhanh sẽ giúp thị trường mở rộng không chỉ nội địa mà còn hướng ra xuất khẩu.

Để đạt được sự phát triển bền vững, thị trường bánh kẹo mùa trung thu cần định hướng minh bạch, an toàn và đổi mới sáng tạo. Doanh nghiệp cần chú trọng công nghệ sản xuất sạch, tuân thủ quy định về an toàn thực phẩm và minh bạch nhãn mác để tạo niềm tin. Cơ quan quản lý cần tăng cường thanh tra, xử lý nghiêm hành vi gian lận thương mại, đặc biệt trong cao điểm mùa trung thu. Người tiêu dùng cũng cần nâng cao nhận thức, lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và thương hiệu uy tín.

Cơ quan chức năng có kế hoạch tăng cường thanh tra, xử lý nghiêm hành vi gian lận thương mại, đặc biệt trong cao điểm mùa Tết trung thu.

Thị trường bánh kẹo khi mùa trung thu cận kề là một bức tranh đa chiều, nơi cơ hội và thách thức đan xen. Đó vừa là mùa vàng đem lại doanh thu lớn cho doanh nghiệp, vừa là phép thử về năng lực cạnh tranh, khả năng đổi mới và trách nhiệm xã hội.
Việc nghiên cứu và đánh giá thị trường trong giai đoạn này không chỉ giúp hiểu rõ hơn quy luật cung cầu và hành vi tiêu dùng, mà còn gợi mở giải pháp chính sách nhằm hướng tới phát triển bền vững. Với sự đồng hành của doanh nghiệp, cơ quan quản lý và người tiêu dùng, thị trường bánh kẹo mùa trung thu sẽ tiếp tục giữ vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa - kinh tế Việt Nam, đồng thời mở ra triển vọng mới trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng.

Theo kythuatchonghanggia.vn