Đăng lúc: 2023-04-27 15:37:00 | Bởi: admin | Lượt xem: 1 | Chuyên mục: Tinh hoa nghề Việt
Trong sâu thẳm mỗi con người, không ai thích chiến tranh vì nó gây ra những hệ lụy khôn lường. Nhưng khi không thể tránh được chiến tranh thì người ta lại hy vọng rằng trong chiến tranh sẽ để lại một cái gì đó thật đáng nhớ, đáng trân trọng, thậm chí là một niềm tự hào kiêu hãnh.
Pháo thủ Nguyễn Văn Kỷ và đồng đội bên chiếc xe tăng 843 trong ngày giải phóng Sài Gòn 30/4/1975
Cứ đến ngày 30 tháng 4 hàng năm là tôi lại nghĩ về điều ấy khi xem những bức ảnh lịch sử quý giá đã ghi lại thời khắc đặc biệt của dân tộc - thời khắc Giải phóng miền Nam, Thống nhất đất nước, ngày 30/4/1975. Trong những bức ảnh ấy, có một bức ảnh đem cho tôi thật nhiều cảm xúc.
Đó là bức ảnh do nữ Nhà báo Pháp Prancoise Demulder chụp cảnh 2 chiếc xe tăng đầu tiên của Quân giải phóng đè bánh xích lên chiếc cánh cổng sắt của Dinh Độc Lập, nòng pháo chĩa thẳng vào cửa Dinh và ở khoảng trống giữa hai xe là bóng một chiến sỹ đội mũ xe tăng đang lao người về phía Dinh vào lúc gần 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975. Trong khi đó, trên thảm cỏ rộng trước Dinh tuyệt nhiên không có một hình ảnh nào biểu hiện sự kháng cự của Quân đội Sài Gòn. Qua các thông tin lịch sử và qua nhiều nhân chứng từ hai phía, tôi mới được biết rằng bức ảnh ấy được coi như một bức ảnh phản ánh chân thực nhất giờ phút chính quyền Ngụy Sài Gòn thất thủ. Người chớp được thời khắc quý báu ấy là nữ Nhà báo Pháp: Prancoise Demulder - người phóng viên chiến trường, thường đi với phía Mỹ Ngụy, người còn đủ tỉnh táo để chứng kiến đội hình tấn công như vũ bão của Quân Giải phóng tiến vào sào huyệt “Bất khả xâm phạm” của chế độ tay sai Nguyễn Văn Thiệu, đi đầu là hai xe tăng số hiệu 843 và 390.Bức ảnh hai xe tăng 390 và 843 húc đổ cổng sắt tiến vào Dinh Độc Lập trưa ngày 30/4/1975 vàNữ nhà báo Pháp Prancoise Demulder – người chụp bức ảnh.
Điều đặc biệt để lại cảm xúc tự hào trong tôi đó là người chiến sỹ pháo thủ trên xe tăng 843 – anh Nguyễn Văn Kỷ, một người nông dân bình dị ở xóm bãi có tên là Bến Đất quê tôi ( nay thuộc tổ 2, phường Hưng Thành, TP Tuyên Quang). Anh lớn hơn tôi 6 tuổi. Ngày anh chưa đi bộ đội, anh em tôi đã từng là bạn mục đồng trên cánh đồng quê tôi. Nhà anh còn có chiếc vó bè ở đầu ngòi Chả, nhiều đêm tôi theo anh xuống bè, nằm trong lều vừa kéo vó vừa nghe anh kể chuyện mùa nước lũ, chuyện đi lấy mật ong khoái làm tổ trong cánh đồng mía Phú Hưng. Lại có nhiều lần cùng anh đi lấy nứa, lấy dèo ở tận Dốc Đứng, phía sau rặng núi Dùm, kéo về đến bến đò Ông Mít, thả trôi theo dòng sông Lô qua thị xã cập Bến Đất xóm tôi, “cò” nứa của tôi nặng quá, anh lại ghé vai kéo hộ lên bờ. Năm 1971 anh đi bộ đội, Giải phóng miền Nam xong thì thấy anh ra quân, đi làm công nhân ở Xí nghiệp gạch ngói số 3 rồi xin thôi việc về làm ruộng. Anh cứ lầm lũi lao động kiếm sống và tham gia một vài công việc của xóm làng. Ở nhà, anh trồng ngô, cấy lúa, gieo rau cho vợ đi bán ngoài chợ. Khi nông nhàn, anh mua tre về làm nan đan cái lờ, cái đó, rổ, xảo bán cho nông dân. Rồi kiêm cả nghề sửa, bơm xe đạp xe máy. Kỳ tích “dữ dội” nhất là những năm quê tôi còn nghèo, nhà xây ít, nhưng dưới bờ sông Lô thì đầy sỏi cát, anh chính là người đầu tiên nghĩ ra cách mua xi măng và tấm cót mang xuống mép sông, lấy cát, sỏi trộn lẫn với xi măng, đóng thành những viên gạch xi măng - cát, kích thước 10 x16 x 30 cm, phơi khô ngay tại bờ sông sau đó chuyển về nhà xây thành cái nhà kiên cố hàng chục mét vuông mà gia đình đang ở hiện nay. Nghề này của anh sau này được nhiều người bắt chước, giúp cho quê tôi thêm nhiều nhà xây, trông khang trang hẳn lên. Anh chẳng mấy khi nói về công trạng gì của mình trong chiến tranh, cũng không thấy ai nhắc đến anh là ai trong những ngày quân ngũ. Nhưng tôi biết tên anh đã được viết trong một bài báo của Báo Quân đội Nhân dân đầu tháng 5 năm 1975, viết về sự kiện bộ đội ta đánh chiếm Dinh Độc Lập. Vì ngày ấy tôi rất hay đọc báo và cập nhật tin chiến thắng miền Nam, có điều bài báo chỉ viết lướt, không cụ thể tình tiết như sau này các nhà báo sưu tập lại.
Cựu chiến binh Nguyễn Văn Kỷ trong một buổi nói chuyện truyền thống với thanh niên thành phố Tuyên Quang ( ảnh Hữu Hoa)
Rồi tôi cũng đi bộ đội, tham gia chiến đấu ở chiến trường phía Bắc, đi học sỹ quan, rồi lại trở về quê hương làm người dân như anh.Tôi cũng giống anh là còn sức để tham gia công tác xã hội. Khoảng đầu năm 1995, khi tôi đang làm Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã (phường Hưng Thành, TP Tuyên Quang ngày nay) còn anh đang giữ chức danh xóm trưởng xóm Tình Húc - Soi Lâm nằm giữa sông Lô (nay thuộc tổ 2, phường Hưng Thành, TP Tuyên Quang) thì nhận được một phong bì của Bộ Tư lệnh binh chủng Tăng thiết giáp theo đường công văn. Tôi bóc phong bì thì thấy đó là bức thư ngỏ đề cập đến việc tìm một người tên là Nguyễn Văn Kỷ, quê ở tỉnh Tuyên Quang nhưng không rõ ở huyện, xã thôn nào. Thư nêu Nguyễn Văn Kỷ là pháo thủ trên chiếc xe tăng số hiệu 843 đã tiến vào Dinh Độc lập cùng xe tăng 390. Sau giải phóng pháo thủ Kỷ ra quân nhưng đơn vị không lưu giữ được hồ sơ lý lịch nên không rõ quê quán cụ thể ở đâu, chỉ nhớ là người Tuyên Quang, đơn vị muốn tìm lại người có tên Kỷ để xây dựng kỷ yếu truyền thống, bởi chính anh là một trong những nhân chứng của ngày toàn thắng.
Đọc bức thư, trong tôi dâng lên một niềm xúc động, vì tôi biết đấy đúng là anh Kỷ, con người gần 20 năm sau toàn thắng cứ lặng lẽ, âm thầm sống. Tôi xin phép đồng chí Bí thư Đảng ủy thảo công văn trả lời thư của đơn vị. Thế là từ 30/4 năm ấy (1995) mỗi lần Nhà nước Kỷ niệm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, anh đều được mời dự ở các cấp khác nhau với tư cách một nhân chứng của lịch sử. Anh được gặp lại những đồng đội xe tăng cùng chiến đấu ngày trước như Bùi Quang Thận, Lữ Văn Hỏa, Thái Bá Minh, Nguyễn Đăng Toàn, Ngô Sỹ Nguyên… Anh được tham gia Hội thảo Quốc tế ở Trung tâm báo chí quốc gia; gặp gỡ nhiều phóng viên trong và ngoài nước để kể lại những phút giây lịch sử cùng xe tăng số 843 tiến vào Dinh Độc Lập. Cũng từ ngày đó ở quê tôi, anh được nhiều người, nhiều ban, ngành, đoàn thể biết tên, mời dự các sự kiện quan trọng; được nhiều nhà trường, đoàn thể đón đi nói chuyện truyền thống với thế hệ trẻ. Về phần mình, mặc dù rất bận việc để kiếm sống, nhưng hễ được mời đi nói chuyện là anh đều cố gắng thu xếp rất chu đáo, những buổi nói chuyện của anh để lại rất nhiều ấn tượng tốt đẹp cho các cháu học sinh, thanh thiếu niên và người dân. Họ bảo anh là người thật, việc thật. Về phía mình, anh nói mình được lành lặn “trở về với Mẹ” là cái may mắn nhất trong chiến tranh rồi, không nên đòi hỏi ở Nhà nước ưu đãi gì cả. Anh tích cực tham gia công tác kể chuyện truyền thống cho thế hệ trẻ khi địa phương, đoàn thể có nhu cầu và coi đó là niềm tâm huyết của người lính hậu chiến. Trong hơn 20 năm kể từ khi được lịch sử tìm lại tên, anh đã trở thành người bạn của nhiều nhà trường, nhiều thế hệ học sinh qua việc tham gia hàng chục cuộc trao truyền truyền thống lịch sử cho thế hệ trẻ trên ghế nhà trường. Tôi ngưỡng mộ anh.
Mười năm trước - năm 2013- tôi lại có may mắn được dẫn giáo sư Ahio, giảng viên Đại học Tokyo, Nhật Bản cùng Nhà nghiên cứu lịch sử Phạm Văn Đại đi tìm hiểu giá trị của Chiến thắng 30/4/1975 và họ tìm đến anh. Lúc này, anh đang ngồi vót nan đan rổ, xung quanh là đống nan tre và những chiếc rổ đang cạp dở, bề bộn như chiến trường. Ánh mắt Giáo sư Ahio biểu lộ sự vô cùng ngạc nhiên và thán phục. Chắc ông ta nghĩ rằng cuộc sống của anh phải khác thế. Câu chuyện giữa anh Kỷ và người giáo sư ngoại quốc đã khắc họa gần như toàn bộ quá trình đi vào lịch sử của kíp xe cùng chiếc xe tăng số 843, càng thể hiện rõ tinh thần yêu nước và ý chí chiến đấu kiên cường, dũng cảm của những người lính QĐND Việt Nam nói chung và lính binh chủng xe tăng nói riêng trong Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, đặc biệt là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Tôi nghe câu chuyện giữa bọn họ mà càng thêm trân trọng giá trị của những nhân chứng lịch sử trong cái bình dị đời thường.
Nhóm “Những người yêu lịch sử Tuyên Quang” thăm , tặng quà CCB Nguyễn Văn Kỷ, tháng 4/2023
Năm nay cũng như mọi năm khác để chuẩn bị cho ngày 30/4, tôi lại đến thăm anh, dự định nếu anh còn khỏe sẽ mời anh tham dự một số buổi nói chuyện truyền thống 30/4 như mọi khi. Buồn một nỗi thấy anh yếu quá, anh bị tai biến nửa người từ hơn ba năm nay. Thời gian đầu còn cố nhúc nhắc lê từng bước một và tay nọ giúp tay kia rèn luyện, nhưng gần đây sau cú ngã thì mọi sự cố gắng đều bất lực. Giờ đây anh nằm là chủ yếu, muốn ngồi dậy phải có người nâng; việc nói năng cũng khó khăn. Chị Quang, vợ anh, giờ lúc nào cũng phải quanh quẩn bên anh để chăm sóc. Không thấy chị kêu ca gì nhưng tôi biết chắc là chị gặp nhiều khó khăn lắm vì tất cả cuộc sống của hai vợ chồng chị giờ chỉ trông vào khoản tiền Thương binh 1,4 triệu đồng/tháng của anh. Thương anh vô cùng. Nhiều tổ chức, đoàn thể và những cá nhân ngưỡng mộ anh đến thăm và tặng quà. Ai cũng mong có một sự may mắn thần kỳ nào đó giúp anh khỏi bệnh. Mọi người đều mong anh trở lại hình ảnh một pháo thủ dũng mãnh ngày nào đã cùng kíp xe tăng 843, 390 tiến thẳng vào sào huyệt Mỹ Ngụy, kết thúc 30 năm đất nước chia đôi, đưa Tổ quốc Việt Nam vào kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên thống nhất, độc lập, hòa bình và phát triển.
