Nông nghiệp - trụ đỡ kinh tế và “mảnh đất lành” cho thanh niên khởi nghiệp

Sáng 25/12, tại Hà Nội, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức Tọa đàm với chủ đề “Khởi nghiệp từ nông nghiệp công nghệ cao, cơ hội và thách thức”. Chương trình thu hút sự quan tâm của đông đảo thanh niên, chuyên gia, nhà quản lý, các gương thanh niên khởi nghiệp tiêu biểu cùng đại diện Mạng lưới Lương Định Của và các cá nhân vừa được vinh danh Giải thưởng Lương Định Của năm 2025.

Tham dự tọa đàm có ông Cảnh Chí Quân, Phó Trưởng ban Công tác Thanh thiếu nhi Trung ương Đoàn; ông Đặng Quý Nhân, Phó trưởng phòng Quản lý “Mỗi xã một sản phẩm” và Du lịch nông thôn, Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương (Bộ Nông nghiệp và Môi trường); ông Giang Trung Khoa, Trưởng ban Công tác chính trị và Công tác sinh viên, Học viện Nông nghiệp Việt Nam; cùng nhiều chuyên gia, doanh nghiệp và thanh niên đang trực tiếp khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Cảnh Chí Quân khẳng định nông nghiệp tiếp tục là trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế quốc dân, đặc biệt trong bối cảnh nhiều biến động toàn cầu. Đồng thời, đây cũng là lĩnh vực đang thu hút ngày càng nhiều thanh niên lựa chọn làm điểm khởi đầu cho hành trình khởi nghiệp, lập nghiệp bền vững.

Theo ông Quân, nông nghiệp hôm nay không còn bó hẹp trong canh tác truyền thống mà đang chuyển mình mạnh mẽ sang nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp số, nông nghiệp xanh và nông nghiệp tuần hoàn. Công nghệ hiện diện ở hầu hết các khâu của chuỗi giá trị, từ giống cây - con, canh tác, thu hoạch, bảo quản, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm. Chính điều đó mở ra không gian sáng tạo rộng lớn để thanh niên, đặc biệt là thanh niên nông thôn, khởi nghiệp ngay trên mảnh đất quê hương bằng tri thức, tư duy đổi mới và khát vọng làm giàu chính đáng.

“Khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao không chỉ là câu chuyện làm kinh tế, mà còn là hành trình mang tri thức mới về làng quê, góp phần tái cấu trúc sản xuất nông nghiệp, nâng cao giá trị nông sản và tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng”, ông Cảnh Chí Quân nhấn mạnh.

Bên cạnh những cơ hội rộng mở, lãnh đạo Trung ương Đoàn cũng thẳng thắn chỉ ra hàng loạt khó khăn mà thanh niên phải đối mặt khi lựa chọn con đường khởi nghiệp trong nông nghiệp công nghệ cao. Đó là hạn chế về vốn đầu tư ban đầu, thiếu kiến thức quản trị và marketing, khả năng tiếp cận khoa học - công nghệ còn chưa đồng đều, rủi ro thị trường, tác động của biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về chất lượng, truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn xanh.

Nhận diện rõ những thách thức đó, thời gian qua Trung ương Đoàn đã triển khai nhiều chương trình, hoạt động nhằm đồng hành, hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp nông thôn. Tiêu biểu là Diễn đàn “Thanh niên khởi nghiệp” quốc gia, Ngày hội “Tư vấn khởi nghiệp cho thanh niên”, Cuộc thi “Dự án khởi nghiệp thanh niên nông thôn”… Thông qua các hoạt động này, nhiều bạn trẻ đã được trang bị kiến thức, kỹ năng khởi nghiệp hiện đại; được hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi; kết nối với doanh nghiệp, chuyên gia, cố vấn khởi nghiệp; từng bước ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số vào sản xuất, kinh doanh.

Không ít sản phẩm nông nghiệp, hàng thủ công truyền thống do thanh niên làm chủ đã được hỗ trợ quảng bá, kết nối tiêu thụ, xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị hàng hóa, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân địa phương.

Bắt đầu từ lợi thế bản địa, đi chậm để đi xa

Tại tọa đàm, các chuyên gia tập trung phân tích những “điểm nghẽn” cốt lõi của khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao hiện nay. Theo ông Giang Trung Khoa, thách thức lớn nhất của thanh niên không hẳn nằm ở công nghệ, mà ở tư duy thị trường. “Trước khi làm bất cứ điều gì, cần trả lời được ba câu hỏi: làm cho ai, họ cần gì và chúng ta bán như thế nào?Nếu không xác định rõ khách hàng mục tiêu và kênh tiêu thụ, việc đầu tư công nghệ rất dễ rơi vào tình trạng tốn kém nhưng không hiệu quả”, ông Khoa phân tích.

Ông cũng cho rằng, kiến thức và kỹ năng quản trị doanh nghiệp, marketing, xây dựng thương hiệu là yếu tố sống còn đối với thanh niên khởi nghiệp. Bên cạnh đó, bài toán vốn và khả năng tiếp cận nguồn vốn vẫn là vấn đề then chốt. Lời khuyên được ông Khoa nhấn mạnh là khởi nghiệp cần bắt đầu từ quy mô nhỏ, dựa trên phân tích kỹ lưỡng thị trường và thế mạnh bản thân, sau đó từng bước điều chỉnh, mở rộng, tránh đầu tư ồ ạt ngay từ đầu.

Những câu chuyện thực tế từ các gương thanh niên khởi nghiệp đã mang lại chiều sâu và cảm hứng cho tọa đàm. Bà Trần Thị Kim Lĩnh, Nhà sáng lập thương hiệu Bảo Long Bình Thuận, Phó Chủ nhiệm Mạng lưới Lương Định Của toàn quốc, chia sẻ hành trình khởi nghiệp từ cây thanh long, nông sản đặc trưng của quê hương Bình Thuận.

Bà Lĩnh cho biết, khi bắt đầu nghiên cứu các sản phẩm chế biến từ thanh long vào năm 2009, giá thanh long chỉ khoảng 2.000 đồng/kg, thị trường gần như chưa có sản phẩm chế biến sâu. Khó khăn lớn nhất khi đó là vốn, đầu ra và việc xây dựng thương hiệu trong bối cảnh chưa có nhiều chính sách hỗ trợ như hiện nay.

“Khởi nghiệp nông nghiệp có ba yếu tố cốt lõi: vốn, thị trường và thương hiệu. Điều quan trọng là phải kiên trì, đi đúng hướng và bắt đầu từ chính lợi thế bản địa”, bà Kim Lĩnh chia sẻ, đồng thời khuyến nghị thanh niên nông thôn nên khởi nghiệp từ quy mô nhỏ, tận dụng tài nguyên sẵn có tại địa phương để từng bước đưa sản phẩm ra thị trường hiệu quả.

Cùng đó, ông Hoàng Ngọc Vũ, Phó Giám đốc Công ty TNHH Đo đạc bản đồ Bảo Châu (chi nhánh Lạng Sơn), chủ Vườn ươm Đất Phật, mô hình ươm giống bảo tồn và phát triển cây hoàng đàn tuyết, mang đến câu chuyện về sự bền bỉ với tri thức và công nghệ.

Xuất thân từ gia đình thuần nông, sau khi tốt nghiệp Học viện Nông nghiệp Việt Nam, ông Vũ trở về quê hương với mong muốn phát triển kinh tế bền vững. Năm 2022, ông đầu tư xây dựng vườn ươm 1.000 m² với nhà màng và thiết bị hiện đại. Tuy nhiên, những thất bại ban đầu với tỷ lệ cây sống thấp đã buộc anh phải không ngừng học hỏi, nghiên cứu, thử nghiệm.

“Khởi nghiệp nông nghiệp không thể làm trong ngày một ngày hai. Trước khi đầu tư tiền bạc, cần đầu tư công sức để chinh phục tri thức. Kiến thức và trí tuệ là cốt lõi giúp giảm thiểu rủi ro”, ông Vũ chia sẻ.

Theo Ban tổ chức, tọa đàm không chỉ là diễn đàn trao đổi thông tin mà còn là không gian kết nối, truyền cảm hứng, giúp thanh niên trang bị kiến thức, kỹ năng số, kỹ năng xây dựng mô hình sản xuất - kinh doanh gắn với nông nghiệp công nghệ cao. Thông qua những câu chuyện thực tiễn và phân tích chuyên sâu, các bạn trẻ có thêm cơ sở để định hình hướng đi phù hợp với điều kiện và năng lực của bản thân.

Phát biểu bế mạc, ông Cảnh Chí Quân bày tỏ kỳ vọng sau tọa đàm, thanh niên sẽ nuôi dưỡng những ước mơ lớn nhưng bắt đầu bằng những hành động cụ thể, mạnh dạn thử nghiệm các ý tưởng sáng tạo, ứng dụng công nghệ để nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường, tạo việc làm cho bản thân và cộng đồng.

“Khởi nghiệp từ nông nghiệp công nghệ cao là con đường nhiều thử thách, nhưng cũng là con đường giàu tiềm năng để thanh niên góp phần xây dựng quê hương trở thành vùng đất phát triển năng động, bền vững và giàu bản sắc”, ông Quân nhấn mạnh.

Chương trình có sự đồng hành, tài trợ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank), tiếp thêm nguồn lực và niềm tin cho hành trình khởi nghiệp của thanh niên nông thôn trong giai đoạn mới.