(CHG) Trong tiến trình phát triển của dân tộc, người phụ nữ Việt Nam không chỉ là biểu tượng của đức hy sinh và lòng dũng cảm, mà còn là nguồn năng lượng sáng tạo và nhân văn góp phần hình thành bản sắc báo chí cách mạng. Bằng trí tuệ, bản lĩnh và trái tim nhân hậu, những người phụ nữ làm báo đã kiến tạo nên một “năng lượng mềm”, yếu tố đặc trưng giúp báo chí cách mạng Việt Nam giữ vững tính nhân bản, trung thực và phụng sự nhân dân trong mọi giai đoạn lịch sử.

Nữ sĩ Sương Nguyệt Anh (1864 - 1921), chủ bút tờ báo dành cho nữ giới đầu tiên tại Việt Nam: "''Nữ Giới Chung'' (ảnh: tư liệu).

Người phụ nữ trong hành trình hình thành và phát triển báo chí cách mạnh
Một thế kỷ trôi qua, kể từ khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập tờ Thanh Niên (1925), người phụ nữ đã in đậm dấu ấn trong dòng chảy báo chí cách mạng Việt Nam. Trong khói lửa chiến tranh, giữa nhà tù và bom đạn, nhiều nữ chiến sĩ cách mạng đã biến ngòi bút thành vũ khí, chiến đấu bằng trí tuệ và niềm tin. Các tên tuổi như Nguyễn Thị Minh Khai, Đặng Thị Nhu, Lê Thị Riêng, Trần Thị Lý, Phan Thị Thanh Nhàn, Vũ Thị Tuyết Mai… mãi là biểu tượng của sự kiên cường và bản lĩnh phụ nữ Việt Nam trên mặt trận ngôn luận.

Nhà báo Lệ Thu (bên trái) và nhà báo Kim Anh cùng các đồng nghiệp ở chiến trường Khu 5 (ảnh tư liệu).

Nếu trong kháng chiến, họ là những “chiến sĩ tư tưởng”, cổ vũ nhân dân theo Đảng, lan tỏa khát vọng tự do và công lý, thì trong thời kỳ đổi mới, họ trở thành những người “thắp sáng nhận thức xã hội”, phản ánh trung thực đời sống, thúc đẩy công cuộc xây dựng đất nước trong hòa bình.
Hình ảnh người phụ nữ làm báo ngày càng đa dạng và trưởng thành: không chỉ là phóng viên, biên tập viên, mà còn là nhà quản lý, nhà lãnh đạo, nhà lý luận và giảng viên, những người góp phần định hình đạo đức, văn hóa và bản sắc của nền báo chí hiện đại.
"Chất nữ”, linh hồn nhân văn của nghề báo
Báo chí là nghề của lý trí, của sự chính xác, nhưng cũng là nghề của trái tim. Người phụ nữ, với sự nhạy cảm, tinh tế và lòng nhân hậu, đã làm phong phú thêm tính nhân văn trong hoạt động. Chính sự lắng nghe và sẻ chia giúp họ chạm đến tầng sâu của đời sống con người, khiến tác phẩm báo chí không chỉ phản ánh hiện thực, mà còn khơi dậy giá trị thiện lương.

Nhà báo Tạ Bích Loan nhận Huân chương lao động hạng Nhất của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam.

Không ít phóng sự nhân văn, tuyến bài phản biện sắc sảo hay các chương trình truyền hình mang đậm tính giáo dục xã hội đều in dấu bàn tay và trí tuệ của những người phụ nữ cầm bút. Họ biến sự thật thành thông điệp của lòng nhân ái, biến nỗi đau của người dân thành niềm hy vọng.
Từ vùng sâu vùng xa đến nơi tâm dịch, từ hiện trường thiên tai đến tuyến bài điều tra, nữ nhà báo luôn hiện diện với tinh thần dấn thân không mệt mỏi. Trong gian khó, họ vẫn giữ được vẻ dịu dàng, trong khốc liệt vẫn giữ được sự bình tĩnh và nhân hậu. Chính sự hòa quyện giữa lý trí và cảm xúc, giữa bản lĩnh và nữ tính ấy đã tạo nên sức mạnh riêng biệt của người phụ nữ làm báo (thứ sức mạnh mềm mại mà kiên định, mềm nhưng không yếu, cảm xúc nhưng không cảm tính).
Nhiều phụ nữ không chỉ giỏi nghiệp vụ mà còn khẳng định năng lực lãnh đạo trong các cơ quan báo chí. Họ chứng minh rằng sự mềm mại có thể song hành cùng bản lĩnh, sự khéo léo có thể gắn liền với tầm nhìn chiến lược. Dưới sự dẫn dắt của những nữ tổng biên tập, giám đốc đài, trưởng ban, trưởng phòng…, các cơ quan báo chí đã phát triển theo hướng chuyên nghiệp, nhân văn, góp phần định hướng dư luận khách quan và xây dựng niềm tin xã hội.
Thử thách mới trong thời đại chuyển đổi số
Trong bối cảnh chuyển đổi số và truyền thông đa nền tảng, diện mạo báo chí đang thay đổi từng ngày. Phụ nữ làm báo phải đối mặt với những thách thức kép: vừa bắt nhịp với công nghệ, vừa giữ vững giá trị cốt lõi của báo chí cách mạng (trung thực, nhân văn và phụng sự Tổ quốc).
Nhiều nữ phóng viên, biên tập viên, đạo diễn chương trình… đã trở thành hình mẫu của người phụ nữ hiện đại: làm chủ tri thức, làm chủ công nghệ, kiên định lý tưởng, sáng tạo trong tư duy và nhân hậu trong hành động. Họ là minh chứng sống động cho sự hòa hợp giữa “năng lực số” và “năng lượng mềm”, yếu tố quyết định để báo chí giữ được linh hồn nhân văn giữa làn sóng thông tin lạnh lẽo, khô khan.

Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trao Giải Báo chí toàn quốc về bình đẳng giới năm 2024 cho các nữ tác giả.

Đóng góp của phụ nữ trong báo chí không thể chỉ đo bằng số lượng, mà quan trọng hơn là chất lượng, là giá trị mà họ mang lại cho xã hội. Hàng trăm tác phẩm đạt Giải Báo chí Quốc gia; Giải Báo chí vì sự nghiệp bình đẳng giới; Giải Báo chí về xây dựng Đảng… mang dấu ấn của các nữ tác giả. Họ sẵn sàng đối diện với đề tài gai góc (từ tham nhũng, tiêu cực, môi trường đến vấn đề quyền phụ nữ và trẻ em). Có người đã hy sinh, có người chịu thương tổn, nhưng tất cả đều chung một khát vọng: bảo vệ sự thật, bảo vệ công lý, vì một xã hội tiến bộ và nhân văn.
Điều đáng trân trọng nhất là họ làm nghề bằng trái tim. Trong từng câu chữ của họ có tiếng nói của lương tri, của tình thương và niềm tin vào con người. Chính “chất nữ” ấy tạo nên năng lượng mềm, một sức mạnh đặc trưng của báo chí cách mạng Việt Nam, giúp ngòi bút luôn hướng thiện, hướng tới giá trị nhân bản ngay trong thời đại số hóa và truyền thông toàn cầu.
Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán quan điểm: phụ nữ là lực lượng quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong lĩnh vực báo chí, điều đó được cụ thể hóa bằng các chính sách thúc đẩy bình đẳng giới, quy hoạch cán bộ nữ, đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ, tạo cơ hội để họ phát huy năng lực và khẳng định vị thế.
Các tổ chức nghề nghiệp như Hội Nhà báo Việt Nam, Liên chi hội phụ nữ trong cơ quan báo chí đã trở thành điểm tựa tinh thần và chuyên môn cho đội ngũ nữ làm báo, giúp họ phát triển bền vững, lan tỏa hình ảnh đẹp của người phụ nữ trí tuệ, năng động và nhân hậu.
Tuy nhiên, để họ tiếp tục tỏa sáng, xã hội cần có sự thấu hiểu và sẻ chia. Nghề báo vốn khắc nghiệt, đòi hỏi sự dấn thân, trong khi phần lớn nữ nhà báo vẫn phải gánh vác trách nhiệm gia đình và xã hội. Do đó, việc xây dựng môi trường làm việc nhân văn, công bằng, hỗ trợ phụ nữ phát triển nghề nghiệp không chỉ là yêu cầu của bình đẳng giới, mà còn là chiến lược phát triển bền vững của nền báo chí Việt Nam, nơi con người là trung tâm, là giá trị cốt lõi của mọi hoạt động truyền thông.
Kỷ niệm Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 là dịp để tri ân, tôn vinh những người phụ nữ thầm lặng nhưng vĩ đại trong đời sống báo chí. Họ không chỉ phản ánh hiện thực mà còn góp phần kiến tạo hiện thực; không chỉ đưa tin mà còn lan tỏa niềm tin; không chỉ cầm bút mà còn giữ lửa cho một nền báo chí nhân văn, trung thực và đầy bản lĩnh.
Một thế kỷ qua, báo chí cách mạng Việt Nam đã chứng minh rằng: ở đâu có phụ nữ, ở đó có sự nhân hậu trong phản biện, có lý trí đi cùng cảm xúc, có hơi ấm của lòng người và ánh sáng của niềm tin. Những nữ nhà báo hôm nay đang tiếp nối truyền thống của thế hệ đi trước, viết tiếp hành trình của bản lĩnh, sáng tạo và nhân văn.
Bởi mỗi bước tiến của xã hội đều có dấu chân người phụ nữ. Trong nền báo chí cách mạng Việt Nam, dấu chân ấy không chỉ thổi hồn trên mặt báo, mà còn in sâu trong ký ức dân tộc, trong trái tim nhân dân và trong ánh sáng bền bỉ của sự thật.

Theo kythuatchonghanggia.vn